Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/148

body. Wobec ogromnego wyzysku, łupiestwa i prześladowań, szlachta poznańska zdobyła się na opór i wystąpiła do walki. Prowadzono wojnę partyzancką, w której odznaczył się zwłaszcza Krzysztof Żegocki, kasztelan babimojski. Od tej pory ziemie poznańskie nie zaznały przez półtora wieku trwałego pokoju. Za Jana Kazimierza, oprócz Szwedów, przechodziły przez ten kraj wojska sprzymierzonego z Karolem Gustawem elektora Brandenburskiego, łupiąc i plądrując, zabierając, czego jeszcze zabrać nie zdążyli Szwedzi. W początkach wieku XVIII, w miarę podupadania Rzeczypospolitej, i dla ziem W. Ks. Poznańskiego nastały bardzo ciężkie czasy. Pod panowaniem Stanisława Leszczyńskiego toczyli tam walki, szerząc spustoszenia, Sasi z Szwedami. Podczas tej wojny wojska rosyjskie po raz pierwszy wkroczyły do tego kraju. Od wstąpienia na tron Augusta II, nie było już prawie roku, w którymby nie przechodziły przez te ziemie wojska, to pruskie, to rosyjskie. Już i w tym czasie Prusacy zajmowali nieznacznie i zatrzymywali dla siebie pojedyńcze miejscowości graniczne, ale w ogólności dawny terytoryalny stan rzeczy utrzymał się do r. 1772. W tym roku, przy pierwszym rozbiorze Polski, Prusy zajęły tę część kraju, o którą w początkach państwa Polskiego najczęściej toczyły się spory, Pomorze, ale wojska króla Fryderyka II nie zatrzymały się nad Notecią, lecz przekroczyły rzekę i opanowały cały jej brzeg lewy, aż do źródeł. Obszar ten wynosił 85 mil kwadratowych i składał się z części województw: Poznańskiego, Gnieźnieńskiego i Inowrocławskiego. Położony po prawej stronie Noteci powiat Wałecki, między Głdą a Drawą, został wyrwany z dawnego związku (województwa Poznańskiego) i przyłączony do Prus Zachodnich; z powiatów nadnoteckich utworzono nowy okręg notecki „Netzdistrict“. Przy drugim rozbiorze, w r. 1793, Prusy zajęły resztę teraźniejszego W. Księstwa, a przy trzecim rozbiorze posunęły się jeszcze dalej ku wschodowi, aż do Wisły i Pilicy. Napoleon I nie pozwolił Prusom utrzymać się przy tej zdobyczy. Odebrał im w pokoju Tylżyckim (1807) całe dzisiejsze W. Księstwo i kraj aż do Wisły i przyłączył do Księstwa Warszawskiego. Ten nowotwór polityczny istniał tylko do roku 1815. Po upadku Napoleona I, Księstwo zostało na Kongresie Wiedeńskim podzielone między Rosyę i Prusy. Część większa, wschodnia, otrzymała starą