Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/152

(Oberpraesident), mianowany przez króla, zależny bezpośrednio od ministeryum. Siedzibą jego jest Poznań. Reprezentuje on prowincyę wobec władzy centralnej, rozstrzyga przy pomocy rady prowincyonalnej (patrz niżej) sprawy, dotyczące zarządu całej dzielnicy, jest prezesem wydziałów lekarskiego i szkolnego i komisarzem królewskim w sejmie prowincyonalnym, przedewszystkiem zaś instancyą pośredniczącą między rządem centralnym a urzędnikami, w których rękach spoczywa w praktyce zarząd kraju: prezesami regencyjnymi (Regierungspraesident). Wogóle urząd naczelnego prezesa ma przeważnie charakter reprezentacyjny i nadzorczy. Prowincya w Prusach stanowi całość administracyjną właściwie tylko ze stanowiska autonomicznego. Ze stanowiska władzy centralnej, jest to raczej jednostka polityczna; jednostką administracyjną zaś jest, jak już wskazuje nazwa, obwód regencyjny (Regierungsbezirk). Prezes naczelny nie zajmuje się szczegółami zarządu w kraju, powierzonym jego pieczy, wydaje tylko ogólne rozporządzenia i rozstrzyga w wyższej instancyi; w praktyce załatwiają wszystkie sprawy władze regencyjne w swoich obwodach. Wielkie Księstwo Poznańskie składa się z dwóch takich obwodów: Poznańskiego i Bydgoskiego. Bydgoski, z stolicą w Bydgoszczy, obejmuje 11,449.35 kwadratowych kilometrów i został utworzony z okręgu Noteckiego, zajętego przez Prusy w r. 1772, oraz z północno-wschodniej części ziem, zdobytych w r. 1793. Obwód regencyjny Poznański, z siedzibą władz w Poznaniu, składa się z reszty powiatów, zajętych w 1793, i obejmuje 17,514 kilometrów kwadratowych. Na czele każdego obwodu stoi mianowany przez ministeryum prezes regencyjny, jako głowa rządu, składającego się z dwóch wydziałów: „wydziału dla spraw kościelnych i szkolnych“, oraz „wydziału dla podatków bezpośrednich, domen i lasów“. Sprawy wewnętrzne, policyjne i t. p. załatwia osobiście prezes regencyjny, przy pomocy „wydziału obwodowego“, który jest równocześnie sądem administracyjnem.
 Obwód regencyjny dzieli się na powiaty (Kreis), w których sprawują władzę landraci, jako bezpośredni podwładni prezesa regencyjnego. Pierwotnie powiaty w Wielkiem Ks. Poznańskiem odpowiadały mniej więcej powiatom b. województw. Później, gdy nastąpiła reorganizacya zarządu, powiększono znacznie ich liczbę,