Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/159

wody regencyjne jednak nie stanowią organizacyi autonomicznej, lecz są tylko okręgami władzy centralnej. W systemie autonomicznym po powiatach następuje zaraz prowincya. Jest ona najwyższym szczeblem w samorządzie komunalnym i posiada prawa korporacyjne. Teraźniejszy ustrój autonomiczny W. Ks. Poznańskiego, jako całość, opiera się na ustawie z r. 1889. Przy reorganizacyi tej zmieniono jednak tylko niektóre szczegóły; w głównych zarysach utrzymał się dawny stan rzeczy. Dawny sejm W. Księstwa miał charakter wybitnie stanowy. Składał się on z 50 członków, wśród których posiadali przewagę przedstawiciele stanu szlacheckiego. Mianowicie zaś należało do sejmu czterech członków wysokiej szlachty, posiadających głos własny, 22 członków stanu rycerskiego, 16 przedstawicieli miast i 8 reprezentantów gmin wiejskich. Posłowie wybieralni, t. j. wszyscy, prócz czterech, posiadających głos własny, byli mianowani na zebraniach powiatowych i na zgromadzeniach miejskich. Wybieralni byli tylko właściciele gruntu, którzy skończyli lat 30. Tak złożony sejm zbierał się w Poznaniu na mocy dekretu królewskiego pod przewodnictwem marszałka, naznaczonego przez króla z pośród członków sejmu, i obradował nad sprawami, przedstawionemi przez rząd, oraz posiadał prawo podawania petycyi. Ustawa z r. 1889 nie zmieniła zasadniczo składu reprezentacyi prowincyonalnej ani sposobu wyborów. Ograniczyła tylko przewagę wielkiej własności ziemskiej. Natomiast rozszerzyła bardzo znacznie prawa tego ciała autonomicznego. Posłowie są wybierani na sejmikach powiatowych pod przewodnictwem landrata, a w powiatach miejskich przez radę miejską wraz z magistratem. Król zwołuje sejm i oznacza termin sesyi. Reprezentuje go wobec sejmu z urzędu prezes naczelny, uprawniony do zabierania głosu każdej chwili. Sejm mianuje swego marszałka i obraduje pod jego przewodnictwem, układa budżet, rozstrzyga o użyciu dopłat z kasy państwowej i własnych dochodów prowincyi, jest uprawniony do uchwalania podatków i pożyczek za zezwoleniem ministeryum spraw wewnętrznych, do przedstawiania swych wniosków i skarg rządowi. Przedewszystkiem zaś wybiera organy, powołane do załatwiania wszystkich spraw wewnętrznych prowincyi stosownie do postanowień sejmu i ogólnych przepisów prawa, mianowicie zaś: 1) wydział prowin-