.jpg)
Oddając dziś do rąk czytelników pierwszy zeszyt „Opisu ziem zamieszkanych przez Polaków“, uważamy za właściwe nadmienić tu parę słów o charakterze i planie tego wydawnictwa.
Jakie pobudki skłoniły nas do podjęcia go, to staraliśmy się określić w prospekcie.
„Dzieła takiego — mówiliśmy tam — któreby było zarazem i zbiorem interesujących opisów, i źródłem dokładnych informacyi, literatura nasza dotychczas nie posiada, a brak jego uczuwać się daje powszechnie. Czy zajdzie mowa o Polakach w Poznańskiem, czy o Polakach w Ameryce, czytelnik z innych okolic nie ma pod ręką książki, z której mógłby zasięgnąć wiadomości, ilu tych Polaków tam jest, w jakich warunkach żyją i pracują, w jakim kierunku rozwija się ich działalność ekonomiczna i kulturalna. Informacyi takich brak mu nawet co do miejscowości bliższych, we własnym kraju zamieszkania. I toż samo dotyczy wszystkich stron życia ludności polskiej, gdziekolwiek ma ona siedlisko. Osądziliśmy za rzecz użyteczną brakowi temu zaradzić i przystępujemy do wydania dzieła, któreby czyniło zadość potrzebie“.
„Z dzieła tego — pisaliśmy dalej — czytelnik dowie się, jak wygląda ta okolica, która go w danej chwili interesuje, jakie są jej bogactwa przyrodzone, i jakie są tam instytucye publiczne, jakie obyczaje i stosunki towarzyskie, i przemysł, i handel, i rolnictwo, i sztuka. Wszystko zilustrowane będzie z jednej strony rycinami i tablicami kolorowanemi, z drugiej cyframi statystycznemi“.
