na siebie uwagę dwoma wysmukłemi wieżami kościół Bernardyński, przebudowany w końcu XVIII wieku. Byłe kollegium jezuickie, zajmujące ogromny czworobok w pośrodku miasta, zostało przerobione na rezydencyę i biura naczelnego prezesa. Barokowa fara, czyli kościół pojezuicki, pochodzi z końca XVII wieku. Z gmachów świeckich najstarszy jest Zamek na Górze zamkowej, z końca w. XIV, odbudowany po pożarze, pod koniec XVI wieku. Obecnie znajduje się tam archiwum i muzeum prowincyonalne. Do najwspanialszych gmachów miasta należy ratusz, zbudowany w połowie wieku XVI przez Włocha del Quadro, z wysmukłą, 214 stóp
wysoką, renesansową wieżą, zbudowaną pod koniec wieku XVIII. Także domy, przytykające do ratusza, i cały start Rynek, w którego pośrodku stoi ta wspaniała budowa, zachowały swój dawny charakter. Większość tych domów pochodzi z i XVII wieku; starsze zabytki budownictwa spotyka się rzadko, można odnaleźć ich jednak kilka w dzielnicy, położonej między Starym Rynkiem a Wartą. B) Z nowszych gmachów polskich zasługują na wymienienie: olbrzymi Bazar, zbudowany w pierwszej połowie w. XIX za staraniem Karola Marcinkowskiego (ryc. str. 166), Biblioteka Raczyńskich przy placu Wilhelmowskim, dom Przemysłowców
