Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/193

z 1,470 mieszkańcami. We wszystkich, oprócz Pszczewa, Niemcy posiadają wielką przewagę, Brojce są osadą zupełnie niemiecką. Międzyrzecz i Zbąszyń miały burzliwą przeszłość historyczną, były przedmiotem zaciętych walk z Pomorzanami, Niemcami i Duńczykami. W Zbąszynie istnieje dotąd piękny starożytny zamek, Międzyrzecki leży oddawna w gruzach. Z miejscowości innych powiatu wymienimy osadę graniczną Paradyż, wielkie starożytne opactwo Cystersów. W powiecie następnym, Babimojskim, opuszczamy granicę Brandenburską, a spotykamy się z Szląską. Miasta są liczne, ale małe. Największe, Wolsztyn, posiada 3,438 mieszkańców, powiatowe Babimost (Bomst) 2,121, Rakoniewice (Rackwitz) 2,067, Rostarzewo (Rothenburg) 1,193, Kargowa (Unruhstadt) 1,594, Kopanica (Kopnitz) 905 mieszkańców. We wszystkich przeważają Niemcy, Kargowa jest czysto niemiecka. Dawne miasto Kębłów (Kiebel) zostało zamienione na wieś, jakkolwiek posiada znacznie więcej ludności, niż niektóre miasta powiatu. Pomiędzy Kębłowem a Wolsztynem leży wielka wieś Obra, niegdyś jedno z najbogatszych opactw Cysterskich na ziemiach polskich. Nad wschodnią granicą pow. Babimojskiego rozpoczyna się osuszona, w znacznej części urodzajna nizina Obry. Obejmuje ona b. powiat Kościański, podzielony przy nowej organizacyi na dwa: Kościański i Śmigielski. Wzdłuż Obry, przepływającej oba powiaty, i kanału, przekopanego do Warty pod Mosiną, ciągną się rozległe, bujne łąki, poprzedzielane tu i owdzie jeszcze grzęskiem bagnem i kępami olszyny. W pośrodku i po obu stronach tych łąk rozlegają się pola, niewiele ustępujące pod względem urodzajności Kujawom. Powiat Śmigielski posiada dwa miasta: Śmigiel i Wielichowo. W pierwszem naliczono w 1900 r. 3,834, w drugiem 1,699 mieszkańców. Wielichowo jest osadą prawie czysto katolicką, Polacy stanowią tam większość ludności. Śmigiel był do niedawna prawie zupełnie niemiecki, w latach ostatnich ludność polska zwiększyła się tam znacznie. Prawie zupełnie polskie są miasta powiatu Kościańskiego: Kościan (5,803), Czempin (2,170) i Krzywin (1,540 mieszk.). Kościan już w czasach Piastowskich odgrywał wybitną rolę w dziejach tego kraju, był ludną osadą i silną warownią, z której obecnie zaledwie tylko ślady pozostały. W wieku XV było to drugie co do wielkości miasto w województwie Poznańskiem i wo-