Drzewo, spławiane Wartą i Notecią, pochodzi z Królestwa Polskiego, na Noteci w części także z Galicyi. W innych transportach na kanale Bydgoskim, zarówno w kierunku ku Noteci, jak i ku Wiśle, mieści się z jednej strony wywóz z Księstwa, z drugiej zaś artykuły tranzitowe. Na Warcie natomiast artykułem tranzitowym jest prawie wyłącznie tylko drzewo, pochodzące z Królestwa Polskiego. Wszystkie inne towary albo pochodzą z Księstwa, albo są przeznaczone na zaspokojenie potrzeb ludności. W ruchu handlowym na Warcie bierze bardzo wybitny udział miasto Poznań. Mianowicie zaś wynosił:
| Wywóz z Poznania | Dowóz do Poznania | |||||
| w r. 1895 | 65,575 | tonn | 43,073 | tonn | ||
| w r. 1900 | 146,278 | „ | 72,540 | „ | ||
Ruch na innych rzekach W. Księstwa, Brdzie powyżej Bydgoszczy, Głdzie, Prośnie i Obrze jest niewielki. Dodać trzeba, że także Noteć w swym biegu górnym, powyżej kanału Bydgoskiego, posiada jako arterya komunikacyjna niezbyt wielkie znaczenie. Na przestrzeni od Kruświcy do Nakła mogą bowiem kursować tylko statki o małej pojemności.
Ogółem więc komunikacya wodna w Księstwie jest wcale niedostateczna; natomiast nie można tego powiedzieć o komunikacyi kolejowej. Sieć kolei żelaznych w Poznańskiem jest rozgałęziona, długość ogólna toru, w stosunku do obszaru, niewiele mniejsza, a w stosunku do ludności, większa, niż przeciętnie w Prusach. W r. 1900 linie kolejowe o torze normalnym obejmowały 2,069 kilometrów. Na 1,000 kilometrów kwadratowych przypadało: w Poznańskiem 71,5, w Królestwie Pruskiem 84,5; na 100,000 mieszkańców: w Poznańskiem 177,9, w Prusach 87,5 kilometrów toru. Wielka ta różnica tłómaczy się tem, że W. Księstwo jest stosunkowo słabo zaludnione. Punktem środkowym całego ruchu kolejowego jest oczywiście Poznań. Stąd rozchodzą się najważniejsze linie na wszystkie strony: przez Zbąszyń do Berlina, Drezna i Lipska; przez Krzyż do Berlina i Szczecina, przez Gniezno-Inowrocław do Bydgoszczy i Torunia, a stąd z jednej strony do Gdańska, z drugiej do Królewca; przez Leszno do Inowrocławia, przez Jarocin-Kluczbork do szląskiego zagłębia węglowego. Nadto istnieje bardzo ważna
