dekanat wałecki, który był niegdyś częścią województwa i biskupstwa poznańskiego. Nowa ta organizacya została zatwierdzona przez Stolicę Apostolską w r. 1821 bullą papieską „De salute animarum.“
Na czele tej prowincyi kościelnej stoi arcybiskup z stałą siedzibą w Poznaniu, a drugą rezydencyą w Gnieźnie. Arcybiskup teraźniejszy, Floryan Stablewski, zasiada na stolicy Ś-tego Wojciecha od r. 1891. Wstąpił na nią po śmierci arcybiskupa niemieckiego
Dindera, w okresie rządów gen. Caprivi'ego, jako najwybitniejszy wśród księży polskich przedstawiciel stronnictwa, szukającego porozumienia z rządem, w ówczesnem Kole Polskiem w Berlinie. Konsystorz arcybiskupi znajduje się w Poznaniu i składa się z 1 prałata, 4 kanoników i kilku urzędników.
Archidyecezya dzieli się na 2 dyecezye, gnieźnieńską i poznańską, z której każda posiada sufragana, biskupa in partibus infidelium. Biskupem poznańskim jest obecnie energiczny, uczony ks. Edward Likowski, gnieźnieńskim ks, Andrzejewicz. Kapituły gnieźnieńska i poznańska są niezależne od siebie. Mają one prawo mianowania kandydatów na arcybiskupa. Wybór jednego z poleconych kandydatów przysługuje Stolicy Apostolskiej, która porozumiewa się z rządem pruskim. Kapitułę poznańską tworzy 2 infułatów i 8 kanoników, gnieźnieńską 1 infułat i 6 kanoników. W Poznaniu istnieje pod kierownictwem ogólnym biskupa sufragana seminaryum duchowne teoretyczne z kursem 3-letnim, w Gnieźnie pod kierowni-