(PRUSY ZACHODNIE I WSCHODNIE).
POGLĄD HISTORYCZNY.
Łączymy ze sobą pod wspólnym nagłówkiem dwie dzielnice, które pierwotnie, oprócz warunków geograficznych, nie miały ze sobą nic wspólnego, a i dziś różnią sie znacznie, zarówno pod względem etnograficznym, jak i kulturalnym, społecznym i politycznym. Jedna z nich była zamieszkana od wieków przez szczep polski lub conajmniej bardzo blisko spokrewniony z Polakami, druga przez szczep litewski, z którego zachowała się tylko nazwa. Jedna brała od wieków udział w rozwoju, któremu podlegały ziemie, należące do b. państwa polskiego, i pozostawała tylko przejściowo, na schyłku wieków średnich, pod władzą niemiecką; druga była zawojowana zupełnie przez zakon niemiecki Krzyżaków i zaludniona przez mieszaninę narodów, w której Polacy, Litwini i Niemcy stanowili mniej więcej równe części; była państwem niemieckiem, wysuniętem daleko ku wschodowi, nieprzerwanie, od wieku XIII, a przez czas krótki stosunkowo tylko podlegała władzy polskiej; brała udział w rozwoju, właściwym krajom protestanckim niemieckim. Obie te dzielnice połączyły się jednak w ciągu wieków węzłami historyi tak silnie, że już w wieku XV otrzymały wspólną nazwę, przyczem Pomorze na-
