Pomorze uzyskało w rzeczywistości zupełną samodzielność; niebawem jednak znalazło groźnych nieprzyjaciół w Krzyżakach, osiedlonych przez Konrada Mazowieckiego w r. 1228 w ziemi Chełmińskiej nad Wisłą. Światopełk zdawał sobie bodaj sprawę z niebezpieczeństwa, którem groziło jego państwu to nowe sąsiedztwo, i rozpoczął z Krzyżakami, przy pomocy Prusaków litewskich, w r. 1238, walkę, która przeciągnęła się do r. 1253 i skończyła się ostatecznie uznaniem Wisły za granicę obustronnych posiadłości. W tym samym czasie powaśnił się Światopełk z synami Władysława Odonicza, któremu w początkach swych rządów oddał swą siostrę Jadwigę za żonę, aby zapewnić sobie jego przychylność w walce z Leszkiem Białym o pogranicze Nadnoteckie. Rozpoczęła się kilkoletnia wojna, w której ze strony polskiej brali udział Przemysław, Kazimierz Kujawski, Bolesław Wstydliwy i Ziemowit Mazowiecki. Książęta polscy odnieśli wprawdzie kilka zwycięstw, wkroczyli do Pomorza i dotarli aż do warownego zamku Raciąża pod Tucholą, ale głównej warowni pomorskiej, Nakła, zdobyć nie mogli. Ostatecznie nastąpiła za pośrednictwem w. mistrza krzyżackiego ugoda, w której Pomorzanie zrzekli się Nakła wraz z okolicą. Syn Światopełka, Mestwin II (1256—1295), otrzymawszy od ojca księstwo Świeckie, wypędził młodszego brata Warścisława[1] z Gdańska i zjednoczył znowu w swem ręku całe państwo. Rządy jego były wypełnione walką z Krzyżakami. Szukając sprzymierzeńców, a nie posiadając własnego potomstwa, Mestwin zapisał Pomorze Gdańskie w r. 1264 księciu szczecińskiemu, Barnimowi; gdy zaś tenże odmówił mu pomocy, zniósł ten zapis i upoważnił do objęcia swej spuścizny margrabiów brandenburskich (1269 r.). Skorzystał też niebawem z ich poparcia w walce z bratem Warcisławem, który odzyskał przemocą odebrany mu bezprawnie Gdańsk. Brandenburczycy jednak, opanowawszy to miasto, nie myśleli ustąpić z niego także wtedy, gdy Warcisław umarł (1271 r.), a tem samem skończyła się wojna. Wobec tego Mestwin unieważnił traktat, zawarty z Konradem brandenburskim, pozbawił go prawa dziedzictwa, a porozumiał się z księciem Przemysławem wielkopolskim i zapisał jemu swe państwo. Tymczasem jednak stryjowie jego (bracia Światopełka Wielkiego), Sambor i Rościsław, umierając, odstąpili Krzyżakom swoje posiadłości, i Mestwin,
- ↑
Błąd w druku; powinno być – Warcisława.
