Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/300

ważniejszych powodów powolnego polszczenia się kraju, bo zmniejszyło blask, a tem samem i wpływ kulturalny polskiego sąsiada. Napływowi z zagranicy zaś usiłował Fryderyk zapobiedz przez wydanie surowego zakazu osiedlania się Polaków, Żmudzinów i Litwinów w królestwie. Mimo to żywioł polski utrzymał się w Prusach w dawnej sile, przynajmniej po wsiach, aż do upadku Rzptej polskiej. Dopiero od początków wieku XIX germanizacya poczynała robić postępy.
 Z pominięciem odstąpienia Bytowa oraz Lemborka elektorowi brandenburskiemu, stosunki terytoryalne ziemi pomorskiej i pruskiej nie uległy żadnej zmianie od roku 1466 do końca wieku XVIII, pomimo, że te kraje, a zwłaszcza Prusy Królewskie, były od połowy wieku XVII polem licznych a ciężkich walk z Brandenburczykami i Szwedami, widziały i wojny domowe i bunty niebezpieczne. Zmiany terytoryalne nastąpiły dopiero pod koniec wieku XVIII, kiedy państwo polskie nie znalazło już sił do odparcia nieprzyjaciół zewnętrznych. Przy pierwszym podziale, państwo pruskie, które do tej pory z małych początków doszło do wielkiej potęgi i zamieniło się pod rządami Fryderyka II na mocarstwo europejskie, zagarnęło całe Prusy Królewskie, z wyjątkiem Gdańska i Torunia. Przy drugim podziale i te dwa miasta dostały się pod panowanie Hohenzollernów. Cały ten obszar, wraz ze staremi posiadłościami Hohenzollernów w Prusach, został podzielony na dwie prowincye, pod nazwą Prus Zachodnich i Wschodnich. Prusy Zachodnie składały się z b. Prus Królewskich bez Warmii, a za to z Kwidzyną, Prabutami, Suszem i Iławą, które należały dawniej do Prus Książęcych, oraz okręgu nadnoteckiego, oderwanego od Wielkopolski. W skład prowincyi wschodnio-pruskiej wchodziły b. Prusy Książęce, bez wymienionych 4 miast z okręgami, oraz b. księstwo warmińskie. W r. 1803, przy zaprowadzaniu nowej organizacyi, oddzielono od Prus Zachodnich ostatecznie powiaty lemborski i bytomski, a przyłączono je do prowincyi pomerańskiej.
 Wojny napoleońskie odbiły się silnie na stosunkach obu prowincyi pruskich. Zadawszy Prusakom straszliwą klęskę pod Jeną (r. 1806), Napoleon posunął się na wschód, zajął Poznań i dotarł do Warszawy, która wtedy podlegała władzy Hohenzollernów, a wiosną roku następnego (1807) wyruszył ku północy, aby zadać