morze, zapewniające najprostszy i najtańszy związek z najważniejszemi rynkami całego świata. Wprawdzie zaprowadzenie kolei żelaznych miało ten skutek, że część zboża z Królestwa Polskiego bywa wywożona na zachód krótszą drogą lądową, ale ruch na Wiśle nie zmniejszył się mimo to, lecz przeciwnie, ożywił się bardzo. Równocześnie bowiem zwiększył się wywóz innych artykułów i wzrosło zapotrzebowanie towarów zamiejscowych w dorzeczu Wisły, nadto zaś przez zbudowanie kanału Bydgoskiego nastąpiło połączenie między Wisłą a Notecią, Wartą i górną Odrą, co oczywiście przyczyniło się ogromnie do ożywienia ruchu na Wiśle.
Rzecz prosta, że na wymianie towarów korzystają przedewszystkiem Gdańsk, jako port pośredniczący między dorzeczem Wisły a rynkami zamorskiemi, i Toruń, jako pierwszy port na Wiśle na terytorium pruskiem. Chcąc też zoryentować się w rozmiarach tego ruchu handlowego, musimy przyjrzeć się dowozowi i wywozowi w obu wymienionych portach. O ruchu na Wiśle pod Toruniem, tamtejsza izba handlowa podaje w swem sprawozdaniu za rok 1901 cyfry następujące.
W r. 1901 przepłynęło przez port toruński, oprócz statków pustych i osobowych:
| W drodze | Statków z towarami |
Parowców z towarami |
Tratw |
| z Król. Polskiego do „ „ z Prus w górę Wisły „ w dół Wisły |
774 421 126 133 |
12 20 148 147 |
1705 — — 79½ |
| Razem | 1454 | 327 | 1784½ |
Z statków tych tylko część zatrzymała się w Toruniu lub wypłynęła z tego miasta. Dowóz do samego Torunia wynosił ogółem: ze strony Gdańska 146 statków i 148 parowców, z Królestwa Polskiego i od granicy 307 statków i 5 parowców; wywieziono zaś z Torunia rozmaitych towarów: w stronę Gdańska 133 statki i 147 parowców, do Król. Polskiego i ku granicy 33 statki i 3 parowce.
