tygodnik samodzielny. Takie były pierwsze początki dziennikarstwa w prowincyi zachodnio-pruskiej.
Jakkolwiek innych pism nie było w tej dzielnicy, widocznie potrzeba czytania była tak mała, że oba te wydawnictwa rozwijały się początkowo bardzo słabo. Dopiero po kilkunastu latach „Przyjaciel Ludu“ zdobył sobie kilka tysięcy czytelników, gdy „Gaz. Toruńska“ nie miała ani tysiąca. Tymczasem przykład Gółkowskiego i Danielewskiego zachęcił innych. Ruch wydawniczy począł się cokolwiek ożywiać i do roku 1870 powstało kilka pisemek, z których większość jednak szybko upadła: w Pelplinie tygodniki „Pielgrzym“ i „Rolnik“ (oba w roku 1869), a w Chełmnie tygodnik „Piast“ (1869) i założony przez zasłużonego pisarza ludowego Józefa Chociszewskiego, drugi „Katolik“, przeniesiony później do Bytomia.
„Piast“ i „Rolnik“ niebawem upadły, „Pielgrzym“ natomiast utrzymał się do dziś dnia i wychodzi od roku 1877 trzy razy na tydzień. W r. 1875 Danielewski założył w Chełmnie zamiast „Przyjaciela Ludu“, przeniesionego do Poznania, nowy tygodnik „Przyjaciel“, z dodatkiem dla dzieci. Do tych pism starych przybyło w ostatniej ćwierci wieku tylko parę: „Gazeta Gdańska“, założona w roku 1890 przez drukarza Milskiego (3 razy na tydzień), wydawana od roku 1894 przez Wiktora Kulerskiego, i „Gazeta Codzienna“ w Toruniu, założona w r. 1895 przez Jana Brejskiego, który w tymże czasie objął wydawnictwo „Gazety Toruńskiej“, a w roku
