Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/449

chodziły zupełnie na własność korony czeskiej, a w następstwie domu austryackiego i zamieniały się na prowincye, rządzone centralistycznie, z wyłącznem uwzględnieniem interesów dynastycznych lub ogólno-państwowych. Rządy te były obliczone na to, aby zespolić ziemie nowo zdobyte jaknajścislej z innemi posiadłościami, a zerwać do reszty związki z państwem polskiem. W tym celu już król Jan zniósł w opanowanem w r. 1335 księstwie wrocławskiem sądownictwo polskie, ponadawał stanom przywileje niemieckie i ustanowił swego namiestnika dla zarządu krajem. Następca jego, Karol IV, który jednocześnie piastował godność cesarską, połączył księstewka śląskie wraz ze swemi własnemi marchiami formalnie z koroną czeską i usiłował, jakkolwiek skutkiem oporu Kazimierza Wielkiego bezskutecznie, wyzwolić dyecezyę wrocławską z pod zwierzchnictwa biskupów gnieźnieńskich a wcielić ją do arcybiskupstwa praskiego.
 Do zgermanizowania Śląska przyczyniły się też bardzo z jednej strony sprzedawanie lub zastawianie pojedyńczych księstw lub ich części przez potrzebujących pieniędzy cesarzów szlachcie oraz książętom niemieckim, z drugiej zaś reformacya, którą książęta niemieccy popierali energicznie, a której także duchowieństwo zniemczone poddawało się bez oporu. Charakterystycznym objawem zachowania się tego duchowieństwa jest fakt, że gdy książę Lignicki, Fryderyk II, wydał rozkaz zaprowadzenia nauki luterskiej w 4 dzielnicach: Brzegu, Niemczynie, Olawie i Strzelnie, znalazło się tylko trzech księży, którzy zdobyli się na opór i woleli opuścić kraj, niż przejść na protestantyzm.
 W miarę rozluźniania się stosunków w cesarstwie niemieckiem, a wzrastania potęgi państwa polskiego i wskutek zmian i związków dynastycznych między Czechami (i Węgrami) z dynastyą Jagiellońską, Śląsk, pomimo swej formalnej zależności od Czech, począł zbliżać się znowu do Polski i były czasy, kiedy pozostawał bezpośrednio pod władzą polską. Niestałość rozwoju historycznego i zatargi czesko-polsko-węgierskie nie pozwalały jednak na wyzyskanie tego stosunku. Po śmierci Kazimierza Wielkiego, wnuk jego, książę Władysław Opolski, posiadający z łaski króla Ludwika kilka zamków w Małopolsce i na Rusi i znaczne obszary w Wielkopolsce, przemyśliwał nad połączeniem w swoim