Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/465

Obszar ten znajduje się na północ od źródeł Kłodnicy i zajmuje powiaty: Bytomski, Zabrski, część Katowickiego, Tarnogórskiego i Gliwickiego, t. j. wschodnią część pasma wzgórz, zwanego Górami Tarnowskiemi, których zachodnim wylotem są wspomniane już Góry Chełmskie. W innych okolicach, tak samo nad Kłodnicą, jak i w powiatach południowych Górnego Śląska, dobywają minerały tylko miejscami, gdy większa część pokładów spoczywa jeszcze nienaruszona pod warstwą osadów dyluwialnych.
 Tak też jest w zachodniej części powiatu Tosko-Gliwickiego, który graniczy na zachodzie z wspomnianym już Wielko-Strzeleckim. Tylko sam kraj wschodni, w pobliżu miasta Gliwice, nalezy jeszcze do obszaru górniczo-fabrycznego. Ogromna większość tego powiatu ma charakter czysto rolniczy. Powiat Gliwicki posiada 4 miasta: Gliwice (Gleiwitz) nad Brynicą, pięknie zbudowane, nowoczesne, z 52,379 mieszk. W pobliżu, ku zachodniemu południowi Sośniczowice (Kieferstraedtel) z 1,025 mieszk. Na północ od Gliwic, w wzgórzach, Pyskowice (Peiskretscham), nad drogą żelazną opolsko-katowicką, z 4,224 mieszk.; wreszcie nad tymże torem kolejowym, w pobliżu granicy powiatu Wielkostrzeleckiego, Toszek (Tost), niegdyś stolica księstewka Piastowskiego, z 2,350 mieszkańcami. Do powiatów czysto rolniczych należy położony między Gliwickim, Wielkostrzeleckim, Oleskim, a granicą Królestwa Polskiego, powiat Libliniecki, przerznięty torami kolejowymi z Kluczborka do Tarnowskich Gór i z Opola do stacyi granicznej Herby (2 mile od Częstochowy). Oba te tory krzyżują się w miasteczku powiatowem Lubliniec (Lublinitz), położonem wśród wzgórz nad małym strumykiem (3,490 mieszk.). Powiat ten posiada jeszcze 2 miasteczka na północy: Dobrodzień (Gutentag), na skraju południowym wielkich lasów dobrodzieńskich (2,660 mieszk.), a na południu, w pobliżu źródeł Małapiany, tuż nad granicą Król. Polskiego. Woźniki (Woischnik) z 1,457 mieszk.
 Rzeka Małapiana oddziela pow. Lubliniecki od Tarnogórskiego (Tarnowitz), najwięcej górzystego z wszystkich górnośląskich po prawej stronie Odry. Część północna słabo zaludniona, z miasteczkiem Miasteczko, po niem. Georgenberg (1,840 mieszk.), ma charakter rolniczy. Część południowo-wschodnia, w której leży w okolicy górzystej miasto powiatowe Tarnowskie Góry (Tarno-