Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/467

witz), należy do obszaru górniczo-fabrycznego. Charakter kraju zmienia się tu zupełnie. Znikają ciche małe wioski z słomianemi strzechami i długie łany pól uprawnych; z ziemi wyrastają długie, nieregularne, wyglądające dziko nasypy — ziemie wydobytej z kopalni, kominy fabryczne, osady murowane, krzyżują się gęste linie torów kolejowych, a im więcej zbliżamy się do środka tego stosunkowo niewielkiego okręgu górniczo-przemysłowego, do Bytomia i Huty Królewskiej, tem więcej mnożą się kominy i elewatory, olbrzymie gmachy górnicze, hutnicze, tym gęściej zasiany jest kraj murowanemi osadami. Cały ten obszar rozrasta się coraz więcej w jedno olbrzymie miasto górniczo-fabryczne, poprzedzielane tylko niewielkiemi smugami gruntów, po części nieuprawianych, po przez która biegną krzyżujące się na wszystkie strony tory kolejowe. Pod względem administracyjnym obszar ten jest podzielony, o ile nie należy do wymienionych już powiatów, na kilka maleńkich okręgów, a mianowicie powiaty: Bytomskie, miejski i miejski (Beuthen), Królewskohucki (Königshütte), Zabrski, Katowicki i Mysłowicki. Z gmin miejskich, znajdujących się na tym skrawku ziemi, posiadały w r. 1900: Królewska Huta 57,875, Bytom 51,409, Katowice 31,745, Mysłowice 13,365, Tarnowskie Góry 11,854 mieszkańców; z gmin wiejskich zaś: Zaborze 27,738, Stare Zabrze 19,570, Ruda 14,793, Boguszyce 14,595, Huta Laury 13,573, Świętochłowice 13,071, Siemianowice 12,175, Załęże 11,813, Małe Zabrze 10,006, Choczów 8,488, Szopienice 7,712, Biskupice 9,806, Bielszowice 7,393, Mikulczyce 7,629, Szarley 8,008 mieszkańców i t. d. Większa część tych osad powstała lub rozwinęła się dopiero w ciągu kilkudziesięciu lat ostatnich. Bogatą przeszłość historyczną ma tylko Bytom, niegdyś stolica księstwa tejże nazwy. Do miast bardzo starych należą także Tarnowskie Góry i Gliwice. Mysłowice cieszą się szczególną sławą jako miasto położone nad stykającemi się granicami trzech cesarstw: Niemieckiego, Rosyskiego i Austryackiego (niemieckie „Dreikaiserecke“). W kopalniach tego bogatego okręgu górniczo-przemysłowego wydobywają głównie: węgiel kamienny, rudy żelazne, cynkowe, ołów, srebro i galman. Wszystkie te metale bywają przetapiane i przerabiane w licznych fabrykach na miejscu.