kiego. Natomiast cynk górnośląski odgrywa bardzo ważną rolę w wszechświatowym ruchu handlowym. Większa część produkcyi tamtejszej rozchodzi się na wszystkie strony świata, a wynosiła ona w r. 1900-ym 103,333 tonn. Ołów bywa przerabiany głównie na miejscu w fabrykach rządowych i pozostaje w kraju.
Stosunki komunikacyjne G. Śląsku, wystarczające zupełnie dla okolic rolniczych, są dla okręgu górniczego-przemysłowego dość niekorzystne. Główna arterya, Odra, jest oddalona od tego okręgu o 50 kilometrów; Wisła i jej dopływ, Czarna Przemsza, nie bardzo wchodzą w rachubę. Na obu tych rzekach spławia się do Galicyi węgla tylko kilkadziesiąt tonn rocznie. Dla ułatwienia komunikacyi z Odrą skanalizowano rzekę Kłodnicę, przepływającą na pograniczu okręgu górniczego, przez Gliwice. Droga ta jednak nie wystarcza dla ogromnego ruchu. Spławiają nią do Odry rocznie około 600,000 tonn węgla, co stanowi tylko małą część całego wywozu. Głównym środkiem przewozowym są koleje żelazne, rozchodzące się we wszystkich kierunkach: do Królestwa Polskiego przez Katowice i Sosnowiec, do Galicyi i Wiednia przez Bogumin, na Śląsk środkowy i dolny i na zachód niemiecki przez Opole i Wrocław, wreszcie do W. Ks. Poznańskiego, Prus i portów baltyckich zarówno przez Opole i Wrocław, a dalej Leszno, Poznań, jak i wprost przez Kluczbork-Oleśnicę-Jarocin.
W stosunkach administracyjnych kościoła katolickiego na Śląsku są jeszcze widoczne ślady dawnego rozwoju historycznego. Śląsk był od wieków jabłkiem niezgody między Polakami a Czechami; większa jego część północna należała w zaraniu dziejów do państwa Chrobrych i Krzywoustych, mała, południowa, po-
