w naszych czasach tubylcza ludność polska, a więc: W. Ks. Poznańskie, Prusy Wschodnie i Zachodnie, bez wspomnianej wyspy niemieckiej nad Baltykiem, oraz część wschodnią Pomeranii i Szląska. Ograniczenie to nie dotyczy jednak zarysu geografii fizycznej, przy którym rozstrzygają, oczywiście, względy czysto geograficzne.
ZARYS GEOGRAFICZNY.
Obszar ziem, zamieszkanych przez zwartą masę ludności polskiej, wypełnia prawie dokładnie dorzecza Wisły i Warty. Tylko na północy granica etnograficzna posunęła się dalej, docierając do Niemna. Ziemie polskie w Prusach stanowią wschodnią część tego obszaru, na całej długości od południa do północy, obejmują więc dorzecza dolnej Wisły i dolnej Warty, pierwszej od ujścia Drwęcy, drugiej od ujścia Prosny. Określenie to nie jest jednak ścisłe. Na południu bowiem wązki pas ziemi, zaludnionej przez Polaków, sięga jeszcze daleko po za źródła Prosny, w dorzecze górnej Wisły, a w dwóch miejscach przekracza Odrę; na północnym wschodzie zaś rozszerza się znacznie, zajmując część południową dorzecza Pregoły.
Obszar ten należy w całości do niziny Baltyckiej. Tak nazwiemy zwężający się między stokami gór środkowo-europejskich a Baltykiem wylot zachodni wielkiej niziny europejskiej aż do Elby, nie mogąc nazwać go „niziną północno-niemiecką“, jak to czynią Niemcy, ani też oznaczyć granicy między jego częścią niemiecką, a polską. Nizina ta, obejmująca wszystkie ziemie, zamieszkane
