Strona:Oskar Peschel - Historja wielkich odkryć geograficznych.djvu/27

siły w dwuwiekowej walce z Genuą 6. sierpnia 1284. Inna młodsza potęga morska, katalońska, po większej części w zwązku z Wenecyanami przeciw Genueńczykom, dosięgła szczytu swej potęgi około r. 1353, kiedy uzyskała w Aleksandryi takież korzyści, jakie tam mieli Genueńczycy i Pizańczycy. Ale gdy Barcelona w domowej wojnie z Janem II. aragońskim stanęła po stronie księcia lotaryńskiego, i ściągnęła na się oblężenie 1470, port jej został zaniesiony piaskiem i przy końcu 15 wieku z widoczną szybkością zaczął upadać handel i potęga morska tego miasta. Od upadku łacińskiego cesarstwa przez wiek czternasty była Genua niezaprzeczenie panią wszystkich wód — wewnątrz cieśniny gibraltarskiej. Upadek jej wywołały nie straty pod Chioggią łatwe do wynagrodzenia (1380), ale niespożytość weneckiego ustroju politycznego, w przeciwieństwue do niestateczności podzielonych na stronnictw a Genueńczyków, a w końcu przewaga adryatyckiej potęgi morskiej nad liguryjską. Wszystkie zagraniczne posiadłości Genui: Famagosta na Cyprze, Chios, Pera, pontyiska Amasra; Cembalo, Soldaia, Kaffa w Krymie; faktorye w Synopie, Trapezuncie i Sebastopolu wystawiane były na natarcie wzmagającej się potęgi osmańskiej, a tak słabą czuła się Genua, że po upadku Konstantynopola odstąpiła Kaffę bankowi Sgo Jerzego, który równie bezsilnym był, jak i rzeczpospolita. I rozkwit Wenecyi przygasł przy końcu piętnastego stulecia z upadkiem egipskiego handlu. Od czasu jak na Malcie, Sycylii, Balearach w Kalabryi i Audaluzyi uprawiano bawełnę; od czasu jak przeszczepiono trzcinę cukrową na Maderę i wyspy Kanaryjskie; jak odkryto surrogaty dla pieprzu w Gwinei, a kość słoniową bezpośrednio ze zwrotnikowej Afryki sprowadzano, na odwrót zaś przywóz czerkieskich niewolników ustał wskutek posuwania się naprzód Osmanów; — od tego czasu traci Aleksandrya częściowo swoje handlowe