Strona:Oskar Peschel - Historja wielkich odkryć geograficznych.djvu/28

znaczenie. Jeżeli jednak niejedna rzecz z tego, cośmy wymienili, dałaby się była przeboleć, to polityczne zdziczenie Egiptu świadczyło o zgrzybiałości mameluckiego panowania. Beduini znowu uganiali za łupem po wybrzeżach Nilu, w opuszczonych gmachach Aleksandryi gnieździły się gołębie, coraz rzadziej powiewały bandery w porcie, i im wyższy monopol nakładali sułtani na towary indyjskie, tem mniejszy mieli dochód w rezultacie.
 Szczęśliwe czasy dla śródziemnego wybrzeża mijały i nie dały się niczem powstrzymać. Już Timur zrównał z ziemią Urgendż, faktorye nad Donem, wielką rezydencyę Mongołów Saraj i jej siostrzycę nad Wołgą, dawniejszy Astrachan, a więc wielkie etapy pontyjsko-chińskiego handlu karawanowego, ale przynajmniej kaprys despoty, przerzucający ludzi z jednego miejsca na drugie, z ruin spustoszonych miast wzniósł powabną Samarkandę i nadał jej znaczeuie turańskiego Paryża, dokąd spędzano Turków, Tatarów, Arabów, Rusinów, Ormian i Greków, a w którego bazarach, pilnie zwiedzanych przez Chińczyków, największe azyatyckie drogi handlowe, baktro-indyjska, pontyjskoperska i karawanowa druga do Pekinu wystawiały swoje bogactwa. Tem smutniej wyglądają zdobycze Turków, których spustoszenia żadną świetnością się potem nie okryły, których jedynem wyższem powołaniem zdaje się być niszczenie. Po wzięciu szturmem Konstantynopola zajął Mahomet II. prawdę bez dobycia miecza 1461 Amasrę, Synopę i Trapezunt, w następnym roku opanował wyspę Mytylene, a 1470 dostało mu się miasto Negropont. Nakoniec Kaffa, wielce ceniony Istambuł Krymu, ulega 1475, a 70.000 jej mieszkańców (Genueńczyków, Greków, Ormian, Włochów, Czerkiesów i Mingrelczyków) wyprowadzono jako niewolników na targi Lewantu. Czego nie obalił jeszcze Mahomet II., to zniszczył Selim, zdobywszy Syryę i Egipt (bitwa pod Kairo 31. stycznia 1517).