śliwienie ludzkości, i, co najważniejsze, posiada do tego celu mniej lub więcej niezawodne recepty.
Filozofem przedewszystkiem był dla swoich współczesnych Diderot: tem mianem krótko nazywano go w Paryżu i każdy wiedział o kim mowa. Rzutkość jego umysłu, rozległa wiedza ogarniająca niemal wszystkie działy nauki, olbrzymia pracowitość i osobiste zalety charakteru czyniły zeń idealnego pół-wodza, pół-impressarja falangi duchów gromadzących się pod wspólnym sztandarem około Encyklopedji. Popularność jego, nietylko we Francji ale w całej Europie, była olbrzymia. Jak każdy prawdziwy filozof XVIII w., miał i Diderot swoje koronowane głowy, które go obyspywały czułemi słówkami, z któremi korespondował i którym udzielał rad (niesłuchanych zresztą zazwyczaj) co do sztuki władania ludźmi[1]. To wszystko byłoby aż nadto, aby ozdobić ulice Paryża i rodzinnego Langres[2] jego pomnikami, ale
- ↑ W czasie kilkumiesięcznego pobytu jego w Petersburgu, Katarzyna II-ga dużo i chętnie rozmawiała z Diderotem; skarży się jedynie, w liście do pani Geoffrin, iż „uda ma zupełnie obolałe i czarne od sińców“ nabitych jej przez filozofa, równie bezceremonialnego w obejściu jak żywego w gestykulacji; w końcu jednak, zniecierpliwiona nieco jego teoryami, rzekła: „Panie Diderot, wysłuchałam z prawdziwą przyjemnością wszystkiego co panu dyktuje jego świetny umysł; ale, we wszystkich swoich planach reform, zapomina pan o różnicy naszej obustronnej pozycji: pan pracujesz jeno na papierze, równym i gładkim, który zniesie wszystko; podczas gdy ja, biedna cesarzowa, pracuję na skórze ludzkiej, materyale trochę bardziej drażliwym i łaskotliwym“. (Pamiętnik księcia de Ligne).
- ↑ Urodził się w r. 1713, jako syn nożownika, z dynastyi zacnych rzemieślników poważanych w miasteczku i okolicy.
