Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/183

Ta strona została uwierzytelniona.

dwójne, zwane bliźniukami, dwojakami, zrosłe bokami z sobą i dziś służące do noszenia jadła w pole. Zakopywanie takich garnków po granicach siół i pól, ma je ochraniać od morów i klęsk wszelkich; dowodzi ono, że w nich dawniéj składano ofiary także bóstwu zapewne dwoistemu, jakiém było Lelum Polelum. Wedle podań wiejskich, które po całéj słowiańszczyźnie są powszechne, chcąc uchronić osadę od klęsk spaść na nią mogących, pomorku i gradobicia, powietrza, nieurodzaju: oborywano ją parą czarnych byków bliźniąt, i garnki bliźniuki zagrzebywano po miedzach. W téj tradycji, będącéj zabytkiem obrzędu towarzyszącego zakładaniu nowych osad słowiańskich; widoczne jest przejęcie obyczaju rzymskiego, przy nowych kolonij poświęcaniu zaprowadzonego.




XX. RZEŹBA.

Przychodzim wreście do rzeźby właściwéj, o któréj stanie u Słowian, tak sprzeczne dochodzą nas wieści, tak dziwnie różne mniemania, że z jednych sądząc źródeł, możnaby ją podnieść bardzo wysoko, z drugich niemal jéj exystencji odmówićby przyszło.
Kroniki jednak dawniejsze zgodnie poświadczają, jeśli nie o wartości wyrobów, to o ich wielkiéj, u Słowian ilości; całe ściany świątyń pogańskich i ich ogrodzenia, pokryte były rzeźbą polychromową na drzewie; mamy oprócz tego szczegółowe opisy, niektórych bóstw słowiańskich, a pozostałe z epoki téj posążki wymównie dowodzą, że sztuka nie była już w kolebce, że nawet rozbujanéj fantazij pomysły wydać mogła wyrazisto i dobitnie.