Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/185

lichszy rysunek. Dowodem tu być mogą pomniki rzeźby, postawione obok kamieni Słowian zaodrzańskich, których wizerunki są prostemi rysunkami tylko.
 Rysunek, jest już w pewien sposób abstrakcją, oderwaniem linij; — malarstwo wydawać musi wklęsłości i wypukłości, za pomocą cieniów i świateł, środkiem ciężkim i skomplikowanym; gdy rzeźba prosto jeszcze naśladownicza, powtarza kształt widziany, jak się jéj przedstawia, i piérwszą bryłę, w któréj dalekie podobieństwo do jakiegoś przedmiotu upatrzy, ociosuje, resztę w niéj niedokonaną, dopełniając siłą wyobraźni młodzieńczéj. Najstarsze pomniki ludów są rzeźbione, a przodkuje im wypukło-rzeźba, od któréj już przejściem do rysunku i malarstwa, jest płaskorzeźba polychromowa, od niéj późniejsza, dowodząca drugiej wykształceńszej epoki kunsztu.
 Mieli wszakże Słowianie i malowane bogów swych wizerunki, a zwłaszcza na chorągwiach wojennych. Thietmar (Lib. VII. 102), mówi, że u Lutyków (Wilków), była chorągiew z wyrażeniem ich jakiejś bogini, wielce szanowana. Że to wyobrażenie rzeczywiście malowanem być musiało, a nie rzeźbionem, dowodzi, iż tam któś z chrześcijan, tym posiłkującym wówczas Słowianom, bóstwo ich kamieniem przebił na wylot. O innéj jeszcze chorągwi świętéj, wielce szanowanéj Światowida u Rugów, zwanéj Stawicą, czy Starycą, znajdujemy wspomnienie u kronikarzy.
 Tuby przypomnieć także można, chorągwie Herowida, o których mówi żywotopisarz ś. Ottona (Lib. III, c. IV), że w dzień święta jego, całe miasto niemi dokoła ostawione było.
 Z innych znów świadectw historycznych dowiadujemy się, że Słowianie mieli jedne bogi rzeźbione i malowane, inne których nigdy nie wystawiali widomie, jako naprzykład Prowe i Podaga. (Helmold. Lib. J. Cap. LXXXIII. 3. »Est autem