Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/249

skorzeźbie, wyobrażenie niewiasty siedzącéj, u dołu okrytéj bogatą fałdzistą szatą, na głowie rodzaj djademu mającéj. W jednéj ręce trzyma ona gałązkę z dwóma pięciolistnemi kwiatami; w drugiéj zdaje się okrągły wieniec. W rękopismie z XII wieku znanym pod nazwiskiem Mater Verborum, na tytule znajduje się zupełnie podobne wyobrażenie, z takiemiż samemi godłami i podpisem: Estas-Siwa, a w glossach słównika stoi: — Siwa, dea frumenti. Jest to więc najprawdziwsze upostaciowanie Cerery Słowiańskiéj, bóstwa Siwa, Żywa, Żywie, natury, ziemi, żywota; którego związek z indyjskiém Schiwa, Dobrowski już wskazywał. (Vocel dla wykazania związku mythologji Słowian z indyjską, radzi porównać rysunki rękopismu Mater Verborum, z przedstawieniami bóstw indyjskich w The history and doctrine of Buddhism, illustrated by Edw. Upham. London. 1829).
 Trudno się spuścić całkowicie na rysunek maleńki bronzowéj owéj misy, w dziełku pana Vocel (Tab. III, 2), ale widać przecie z niego, że Żywa dosyć jest kunsztownie wyrobioną, a pomysł ogólny postaci, wiele ma bardzo wdzięku. Przebija się w nim cóś indyjskiego zarazem, ale ukształconego na sposób zachodni.
 Do pierwszorzędnych także zabytków rzeźby z epoki przedchrześcijańskiéj, należy wykopany w Wielkiéj-Polsce w r. 1852. (d. 9 Kwietnia), we wsi Kruchowie pod Trzemesznem, między Gnieznem a Kruszwicą, tak zwany Lewek. Rysunek jego i opis dała Bibljoteka Warszawska (1852 r. Czerwiec, 519 str.).
 Bronz ten znaleziony został w grobowcu, w którym znacznie późniéj ukryto widać pieniądze, z myślą zapewne, że je najlepiéj grób stary przechować potrafi.
 Grobowiec ten Kruchowski, jak i Lewek w nim zdobyty, na-