Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/103

Ta strona została przepisana.

omówione i powtórzone przez Hugona, dla którego pierwszymi elementami rzeczywistości są: materia, dusza, Bóg, będący w swej dobroci stwórcą duchów i materii[1] i dodaje, że obok tego platonizmu filozoficznego w XII wieku rozwija się platonizm mistyków, specjalnie wiktorynów.[2] P. Pourrat stwierdza wyraźniej, że idealizm Platona jest podstawą ich mistyki.[3] W wypadku Ryszarda należy zauważyć, że istotną dla niego naukę o kontemplacji mógł Platon jedynie inspirować podkreśleniem roli poznania. Dalekie jednak od ujęć Platona jest stwierdzenie Ryszarda, że realne i przede wszystkim poznawane są materialne byty. I w tym właśnie, w podkreśleniu empirycznego wyjścia w badaniach filozoficznych, należy widzieć zasadnicze przełamanie platonizmu. Ustalenie dalej, że drogę do Boga rozpoczyna się jedynie od poznania rzeczy cielesnych, pozwala przyjąć, że Ryszard odszedł od wszystkich platoników, nawet tak późnych, jak Hugon.
Koncepcję elementów rzeczywistości, wziętą od szkoły aleksandryjskiej, Ryszard pośrednio zawdzięcza Platonowi i zawdzięcza mu niewątpliwie wiele drobnych szczegółów swej doktryny. Odchodzi jednak od niego całą empirystyczną atmosferą swych ujęć, nauką o kontemplacji, koncepcją struktury rzeczywistości, w której ustala Ryszard elementy i zasady nie znane Platonowi.

5. RYSZARD A NEOPLATONIZM

Linia wpływów, kształtujących filozofię Ryszarda[4] i wpływów, na których, według Mignona, Ryszard oparł swoją teorię mistyki[5] zaciera się ze względu na to, że mistyka sprowadza się u Ry-

  1. Por. Huit (23) s. 18.
  2. „Parallèlement à ce platonisme qu’on pourrait appeler phil. se développe au XIIe siècle un second platonisme d’allures plutôt mystique. C’est qu’en effet par certains côtés de son génie qu’on pressentait à cette époque bien plus qu’on ne pouvait les connaître et surtout les approfondir. Platon était digne de servire d’oracle à une des écoles les plus remarquables de ce temps” Huit (23) s. 180.
  3. „L’idéalisme de Platon est le fondement de la mystique des Victorins” Pourrat (33) s. 158.
  4. Hugon, Augustyn, Ojcowie Wschodni, Platon.
  5. Neoplatonizm: etapy — Eriugena, Pseudo-Dionizy, Plotyn.