Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/125

Ta strona została przepisana.

mułowania Ryszarda o sztuce i pięknie nie stanowią dla niego problemu lecz służą tylko do jaśniejszego przedstawienia elementów rzeczywistości i ich kontemplowania. Nie zmienia to jednak faktu, że dzieła wytworzone, realizując własne cele, jako kontemplowane ułatwiają poznanie Boga.

3. BYTY DUCHOWE

a. Anioł i dusza ludzka w stosunku do Boga. Ryszard stwierdza, że są dwa rodzaje istot niecielesnych i niewidzialnych: aniołowie i dusze ludzkie.[1] Nie zajmuje się ustaleniem między nimi zasadniczych różnic. Podziwia fakt, że istoty te stworzył Bóg wyłącznie dla Siebie i sprawił, że są do Niego podobne, a przez to wyniesione nad wszystkie stworzenia.[2] Ustala tylko, że inny jest stosunek anioła i duszy ludzkiej do Boga.
Dusza ludzka zostaje w „ubogich elementach tego świata” i przeżywa pragnienia rzeczy, których w tym życiu nie dosięga nawet pojmowaniem. Anioł natomiast otrzymuje realnie szczęśliwość w takiej ilości, która przewyższa zakres jego pojmowania i pragnień.[3] Dusza szuka Boga, gdy poznaje rzeczy. Anioł poznając rzeczy podziwia Boga. Podziw właściwy kontemplacji człowieka jest docieraniem poprzez ślady do Boga. Podziw anio-

  1. „constat... choc contemplationis genus... in incorporels et invisibilibus essentia utpote spiritibus angelicis, et spiritibus humanis” c108D i c109A.
  2. Haec est enim nobilis ilia imo nobilissima creatura ad imaginem Dei creata, omnibus creaturis praelata, ad summum bonum facta ipso et de ipso bonorum omnium Creatore beanda” c109A, c142A. „est enim spiritualis creatura ad imaginem et similitudinem Dei facta” c198C. podobieństwo polega na analogicznym w Bogu i człowieku stosunku umysłu i mądrości, oraz zachodzącej między nimi miłości, por. c 162 C.
  3. „Nos quandiu sub egenis hu jus mundi elementis vivimus desideria nostra ultra gaudia nostra extendimus. quia infinite plura sunt quae concupiscimus, quam quae in hac vita apprehendere possimus. Beata autem ilia supernorum spirituum multitudo, desideria sua ultra gaudiorum suorum plenitudinem non extendit, quae felicitatis suae infinitatem vel immensitatem comprehendere omnino non sufficit. quam beatudinis suae corona undique cingit. et usquequaque magnitudinis suae sinu includit” c94D.