Wikiźródła

Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/41

Ta strona została przepisana.
2. TEKSTY ZAWIERAJĄCE DEFINICJĘ

 Ryszard podaje dwie definicje kontemplacji. Pierwsza wypowiedziana jest explicite w dwu miejscach, druga jest uwikłana. Pierwsza kontemplacja jest działaniem inteligencji człowieka, druga jest wykonywaniem przez Boga tego działania w człowieku i jest danym człowiekowi darem.
 Tekst, podający pierwszą definicję kontemplacji: contemplatio est libera mentis perspicatia in sapientiae spectacula cum admiratione suspensa.[1]

 Tekst, podający drugą definicję kontemplacji: „Intelekt,[2] jak jutrzenka, wstaje i przez podziw urasta w poznaniu. Jutrzenka podnosi się, rozszerza, wyjaśnia, a im bardziej wchodzi w dzień, przestaje być jutrzenką. Tak jest z inteligencją ludzką, opromienioną boskim światłem. Gdy dochodzi do kontemplacji tylko Boga i gdy w podziwie tego przedmiotu zostaje, poszerza się, oczyszcza i subtelnieje. Intelekt ludzki, gdy wzrasta w tym podnoszeniu się do Boga. przekracza granicę ludzkich zdolności, czyli zostaje przemieniony. I jak światło ranne wzrastając ginie, nie jako światło w ogóle, lecz światło ranne, podobnie jak jutrzenka przestaje być we dnie jutrzenką, tak inteligencja ludzka przez powiększanie swej wielkości staje się już nie sobą. nie w ten sposób, że już nie jest inteligencją, lecz że nie jest już ludzka, gdy pojmuje sprawy ponad ludzkie, a rozważając chwałę Pana na obraz Jego się zmienia, ze światła jutrzni w światło dnia, jakoby przez Ducha Św.”[3] „Na ostatnich dwu stopniach wszystko zależy od łas-

  1. ↑ c 67 D i c 193 B.
  2. ↑ Przyjmuje się następujące tłumaczenie terminów, używanych przez Ryszarda: mens — intelekt: władza poznawcza, współdziałająca z wolą; animus — umysł: termin ten obejmuje treściowo intelekt i wolę.
  3. ↑ „Mens itaque velut aurora consurgit, quae ex visionis admiratione paulatim ad incrementa cognitionis proficit. Aurora siquidem paulatim elevatur, elevando dilatatur, dilatando clarificatur, sed miro modo dum tandem in diem desinit. per promotionis suae incrementa, ad defectum venit et unde accipit ut major sit, inde ei accedit, tandemque accidit ut omnino non sit. Sic utique sic humana intelligentia divino lumine irradiata, dum in intellectitilium contemplatione suspenditur, dum in eorum admiratione distenditur, quanto semper ad altiora vel mirabiliora ducitur, tanto amplius, tanto copiosius dilatatur, et unde ab infimis remotior, inuem semetipsa punor et ad sublimia sublimior invenitur. Sed in eiusmodi sublevatione, dum mens humana semper ad altiora crescit, dum diu crescendo tantem aliquando humanae capacitatis metas transcendit fit demum
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL-Mieczysław_Gogacz-Filozofia_bytu_w_„Beniamin_Major”_Ryszarda_ze_świętego_Wiktora.pdf/41&oldid=2589034”