Wikiźródła

Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/51

Ta strona została przepisana.

waną. Ich inteligibilność winna być wewnętrzną zasadą rzeczy, klasyfikującą je w ontologii Ryszarda. I ponieważ każde poznanie jest wyjściem podmiotu do przedmiotu, a każde wyjście ku drugiemu bytowi jest według Ryszarda miłością, miłość więc obok inteligibilności rzeczy jest drugą zasadą, pierwszorzędną wreszcie i zewnętrzną ze względu na regulowanie poznania.[1] Miłość łączy się z podziwem, a przez podziw z poznaniem. Podziw bowiem, nie należący do istoty poznania, z konieczności więc związany jest z wolą, która stanowi podmiot miłości. Podziw więc, jako cecha kontemplacji, jest punktem wyjścia w stwierdzeniu zasad, wiążących w metafizyce Ryszarda. Podziw bowiem (cum admiratione) wskazuje na jego związek z miłością i poznaniem.[2] Stwierdzenie tych faktów uzasadnione jest w analizie definicji kontemplacji, która według stwierdzenia Ryszarda, stwierdzenia już zresztą zrozumiałego, jest odpoczynkiem duszy w posiadaniu miłości i prawdy.[3]

 5o Kwestia dokładności definicji (dyskusja z Kuleszą). Należy jeszcze podnieść uwagę Kuleszy, że „definicja Ryszarda, choć pełniejsza (niż Hugona),[4] również nie jest całkowicie dokładna. Prawda, że Ryszard lepiej określa akt kontemplacji i jego przedmiot materialny, ale przedmiot formalny i czynnik specyficzny aktu nie jest wyraźnie wskazany. Również rola woli w akcie kontemplacyjnym nie jest sprecyzowana”.[5] Kulesza ma wiele racji lecz nie całkowicie. Rzeczywiście Ryszard nie nazwał wprost, wyraźnie jednak wskazał to, co wyróżnia kontemplację od innego typu poznania. Według Ryszarda podziw, związany z poznaniem, jest różnicą gatunkową kontem-

  1. ↑ „Duos nempe oculos habet anima... Sublato enim amore, qui dexter oculus est, ad solum errorem remanet intellectus quem sinistrum diximus” c 1203 BCD, c 10 A; „debet... in nobis crescere semper et ex cognitione dilectio, et... ex dilectione cognitio”. 145C.
  2. ↑ Podziw jest przyczyną uwagi, uwaga — poznania i jawi się wtedy zawsze, gdy dostrzegliśmy coś ponad spodziewanie, cl78A. Ze względu choćby na przyczynowanie podziw i miłość wiążą się z poznaniem, miłość bowiem jest też przyczyną poznania c 145C.
  3. ↑ Por. Hugonin (22) „la contemplation ou le repos de l’âme dans la possession et l’amour et la vérité”. c XVIII.
  4. ↑ „contemplatio est perspicax et liber animi contuitus in res perspiciendas usquequaque diffusus”. Hugon (58) PL 175, 117A.
  5. ↑ Kulesza (28) s 245.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL-Mieczysław_Gogacz-Filozofia_bytu_w_„Beniamin_Major”_Ryszarda_ze_świętego_Wiktora.pdf/51&oldid=2591303”