Wikiźródła

Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/59

Ta strona została przepisana.

dokonywanej w duszy przez czystą Mądrość.[1] U Ryszarda nie znajdujemy elementów iluminacji w kontemplacji właściwej, czyli będącej aktem poznawczym podziwiającego człowieka, ani nie stwierdzamy, że filozofia wyczerpuje się w samopoznaniu. Znajdujemy tylko zdanie, że siebie i Boga poznaje się umysłem, i że poznanie spraw Boskich jest dopiero pełnią wiedzy.[2] Ujęcie więc przez Ryszarda tej kwestii jest samodzielne, odbiegające od ujęcia Hugona, a tylko przetwarzające przekazywaną sugestię w ten sposób, że element podziwu stał się różnicą gatunkową kontemplacji.

 Inna jeszcze sugestia ma tu znaczenie. Wiąże się ona z pojęciem „Θεωρία”. Pojęcie to występuje zasadniczo u Arystotelesa.[3] Besarion tłumaczy je przez speculatio,[4] a Jan Argyrophylos Bizantyjczyk — przez contemplatio.[5] I Ryszard stwierdza, że właściwie speculatio i contemplatio znaczą to samo,[6] jednak ustala, że speculatio będzie odnosił do tego poznania, które posługuje się znakiem widzialnym,[7] a contemplatio będzie dla niego poznaniem, ujmującym wprost Boga, bez pośredników.[8] Można tu dodać, że kontemplacja, która w niniejszej rozprawie uzyskała nazwę kontemplacji właściwej, odpowiada pojęciu speculatio. Poznaje się w niej bowiem rzeczy, by przez nie poznać Boga. Termin contemplatio odnosiłby się ściśle do tzw. kontemplacji nie właściwej, będącej kontemplacją wlaną.[9] Ze względu jednak na fakt, że w całym Beniaminie, nie trzymając się ściśle terminu

  1. ↑ „Ces definitions se ressentent de l’influence néoplatonicienne et les explications que Hugues en donne ne permettent aucun doute à ce sujet. En effet, la philosophie ou l’amour de la sagesse y est aussi identifiée avec l’ilumination de l’âme intelligente par la pure sagesse et le retour de l’âme sur soi-même, de telle sorte que la Sagesse apparaît comme l’étude et l’amitié de la divinité”. Heitz (19) s. 73 — 74.
  2. ↑ „Plenitudo itaque scientiae Deum cognoscere” c 139 BC.
  3. ↑ Arystoteles (44). „και η Θεωρια το ηδιστου“ Εth. Νic. 1072 b 24; „το μευ ώς έπιστημη, το δ ώς τό Θεωρρειν”. De anima 412,a 11: ροr. 1025 b 18, 1050 a 10; por. także: Tomasz (67): „speculatio... videre causam per effectum” II — II, 180, 3, 2.
  4. ↑ Arystoteles (45) Eth. Nic, 1072 b 24.
  5. ↑ Arystoteles (44) De anima 412 a 11.
  6. ↑ „contemplatio et speculatio per invicem poni soleant” c 187AB.
  7. ↑ „speculationem dicimus, quando per speculum cernimus” c 187B.
  8. ↑ „contemplationem vero, quando veritatem sine aliquo involucro umbrarumque velamine in sui puritate videmus” c 178B.
  9. ↑ Wyjaśnienie tej kontemplacji patrz s. 43.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL-Mieczysław_Gogacz-Filozofia_bytu_w_„Beniamin_Major”_Ryszarda_ze_świętego_Wiktora.pdf/59&oldid=2592026”