do Boga. Nie poszedł całkiem za koncepcją miłości ekstatycznej, bo nie wyznaczył wyłącznie miłości roli doprowadzania człowieka do posiadania Boga,[1] ani nie poszedł po linii takiego celu, którym jest tylko zagubienie się w kochanej osobie.
Wziął z koncepcji miłości fizycznej dążenie do Boga poprzez poznanie rzeczy.[2] I wziął z koncepcji miłości ekstatycznej podkreślenie ważności kierowania poznania ku Bogu,[3] a po etapie dopiero wielu rozpoznań śladów Boga, decyzją zagubienia się w Nim.[4] Dodał jednak Ryszard do tych ujęć podkreślenie, że poznanie i miłość są równie ważne w drodze do Boga,[5] i że należy kochać Boga i zwrócić się poznawczo do własnej duszy[6] i w tej analizie siebie wejść na szczyt serca,[7] do którego wtedy przyjdzie Bóg. Nie tylko więc człowiek dąży, lecz i Bóg schodzi, by spotkać się z człowiekiem w człowieku. Stąd właśnie występuje u Ryszarda ujmowanie człowieka jako „zwornika rzeczywistości”, wyznaczenie mu centralnej roli wśród bytów.[8] Rola ta polega na tym, że człowiek dosięga poznawczo wszystkich istniejących przedmiotów poznania. Człowiek poznaje rzeczy, ponieważ zawierają w sobie to, co daje się poznać. A do poznania nagli miłość i poprzez podziw sumuje wyniki poznawczych kontaktów czło-
- ↑ Por. Michalski (31) s 29.
- ↑ „sic sane per cognitionem invisibilis creaturae suölevamur ad speculationem creatricis naturae” c 198B.
- ↑ c 139 BC.
- ↑ c 178 CD, c 153 D.
- ↑ c 145C.
- ↑ „In humano procul dubio animo idem est summum quod intimum... per mentis excessum supra sive intra nosmet ipsos in divinarum contemplationem rapimur” c 167B; „Fluit igitur (cor), sed non effluit, quia sic se dérivât ad alios, ut a se aliquatenus non recédât... neque etiam necesse est ut in his excessibus quibus humani spiritus lutosis sensibus divino munere avelluntur, extra se esse dicamus... Ubi ergo sunt inquis? In eo quod interius est sui, profundum est cor hominis et inscrutabile... quodque et illuc.. castissimo complexu conveniant cum dilecto, et ibi melius secum sunt” c 1206BC.
Należy zwrócić uwagę, że ideę ukochania Boga przez wejście do własnej duszy wiąże Rousselot z koncepcją miłości fizycznej: „Pour ces auteurs il y a entre l’amour de Dieu et l’amour de soi une identité foncier, quoiquensecrète, qui en fait la double expression d’un même appétit, le plus profond et le plus naturel de tous, au par mieux dire le seul naturel”. Rousselot (36) s. 3. - ↑ „necesse est itaque ad cor altum ascendere” c 141B.
- ↑ c 122 C: myśl znana już Hugonowi (55) PL 176, 205D.
