o budowę wodociągów, oczyszczalni, tworzenie transportu miejskiego lub samodzielnie realizowały projekty dotyczące zagospodarowania dzielnicy. Organizacje sąsiedzkie prowadziły też edukację ludową inspirowaną przez Paulo Freire[1]. Współpracowały z nimi organizacje lewicowe i katolickie wspólnoty podstawowe (comunidades de base), organizujące czytania Biblii, sąsiedzką pomoc wzajemną i dyskusje o polityce społecznej. Wspólnoty podstawowe zaliczane do teologii wyzwolenia i nazywane „kościołem ubogich” powstawały wśród mieszkańców slumsów. W połowie lat osiemdziesiątych nastąpiła zasadnicza zmiana w ich działalności: stowarzyszenia utworzyły związki, najpierw na poziomie dzielnic, następnie na poziomie miasta i regionu. Cel był podwójny.
Chodziło nie tylko o zbudowanie ruchu i złączenie sił, ale również o wysiłek jakościowy mający na celu przekroczenie lokalnego, dzielnicowego poziomu i uzyskanie możliwości działania na poziomie aglomeracji. W ten sposób narodziła się Federacja Stowarzyszeń Sąsiedzkich Porto Alegre (Uniăo das Associações dos Moradores de PoA – UAMPA).
W 1984 r. odbyły się pierwsze wolne wybory samorządowe. Zwycięstwo w nich odniósł kandydat populistycznej Demokratycznej Partii Pracy (Partido Democratico Trabalhista – PDT), który fotel burmistrza zawdzięczał obietnicy speł-
- ↑ Paulo Freire (1921–1997), brazylijski ideolog i praktyk pedagogiki emancypacyjnej, twórca aktywizującej metody nauczania osób dorosłych, działacz lewicowego Ruchu Kultury Ludowej (Movimento de Cultura Popular), po 1964 r. represjonowany przez rządy wojskowych, od roku 1970 na emigracji, w latach dziewięćdziesiątych realizował program edukacji ludowej w Sao Paulo. Uważał, że edukacja musi umożliwić uściskanym mówienie o swojej sytuacji własnymi słowami i podjęcie konfrontacji ze społecznymi opresorami. Nauka powinna być realizowana w małych grupach, po uprzednim rozpoznaniu potrzeb uczniów, którzy mogą wpływać na temat i sam proces nauczania. Autor książki Pedagogika uciskanych.
