Strona:PL-Rafał Górski-Bez państwa.pdf/8

Ta strona została skorygowana.

na suwerenność ludu, zwanego w mniej patetyczny sposób wyborcami, realizująca się poprzez wyłonienie przedstawicieli, którzy w konstytucyjnym okresie sprawowania władzy działają ograniczeni jedynie ramami prawa. Suweren może wypowiedzieć się również w referendach, które jednak, z wyjątkiem kilku krajów, w demokracjach parlamentarnych organizowane są rzadko, a w niektórych państwach, jak np. w USA (na szczeblu federalnym) — nigdy.
Takie rozumienie demokracji całkowicie zniewoliło naszą wyobraźnię polityczną. Jest ono jednak bardzo problematyczne. Przypomina dowcip znany z czasów PRL: „Co to jest koniak? Napój klasy robotniczej konsumowany ustami jej najznamienitszych przedstawicieli”. W demokracji parlamentarnej suwerenność ludu, realizowana w praktyce przez jej „najznamienitszych przedstawicieli”, to niewiele więcej niż taki właśnie PRL-owski koniak. Z tego i kilku innych powodów przekonanie, że demokracja parlamentarna stanowi raczej zaprzeczenie ideałów demokratycznych niż ich realizację, nie jest pozbawione podstaw. Argumenty owo przekonanie wspierające stają się szczególnie wyraźne, gdy system demokracji parlamentarnej skontrastujemy z założeniami i funkcjonowaniem demokracji w jej pierwszym znanym nam historycznie wcieleniu, a mianowicie z demokracją grecką.


PAŃSTWO BEZ PAŃSTWA

Władza w demokracji ateńskiej podzielona była między kilka instytucji[1]. Najważniejszą rolę odgrywała eklezja, czyli

  1. Przy opisie demokracji ateńskiej korzystam z: Democracy: The Unfinished Journey 508 BC to AD 1993, red. J. Dunn, Oxford 1993; M.H. Hansen, Demokracja ateńska w okresie Demostenesa. Struktura, zasady i ideologia, tłum. R. Kulesza, Warszawa 1999; I. McLean, Democracy and New