Ta strona została uwierzytelniona.
z grup olbrzymiej płaskorzeźby, która przedstawia kłębienie się i zmaganie rodzącej się współczesności: ludzi, spraw i idej. Niejeden utwór, brany jako pojedyncze opowiadanie, może, wskutek tego, razić brakiem proporcji; szerokość ram, wstępne wywody, drobiazgowe opisy rozsadzają nieraz fabułę, (Typowy przykład: wspaniały opis „kręgów Paryża“ z początku Dziewczyny o złotych oczach, zbyteczny jako wstęp do tej „noweli“ i jakby skądinąd wzięty, ale jakże potrzebny dla całej Komedji ludzkiej!) Kiedy jednak cierpliwie, rys po rysie, tom po tomie, czytelnik przyswoi sobie bodaj główne ogniwa Komedji ludzkiej[1] kiedy zżyje się z tym światem nie mającym równego so-
- ↑ Niejednokrotnie spotykam się z pytaniami, w jakiej kolejności należy czytać Komedję ludzką. Otóż, trzeba zauważyć, że nie wszystkie jej człony są jednako ściśle i organicznie spojone. Główny trzon stanowi cykl, na który składają się: Ojciec Goriot, Dwaj poeci, Stracone złudzenia, Cierpienia wynalazcy, Blaski i nędze życia kurtyzany, Ostatnie wcielenie Vautrina; w tych powieściach spotyka się większość figur świata balzakowskiego i od tego cyklu najlepiej jest też zacząć. Inne powieści wiążą się z nim mniej lub więcej ściśle: np. Kobieta porzucona zawiera dalsze koleje pani de Beauséant z Ojca Goriot; Córka Ewy — historję Natana; Sekrety księżnej de Cadignan — d’Artheza, Gabinet starożytności ukazuje nam tę samą księżnę de Cadignan w kwiecie młodości etc.
