Strona:PL-Tadeusz Żeleński-Balzak.djvu/172

tak wysokiego, że niepodobna go za to potępiać. Mówią, że to najtęższa głowa w Europie...“
 Hoene-Wroński, wziąwszy od Mickiewicza imię, a od majątku pani Hańskiej nazwisko, wejdzie do Komedji ludzkiej jako ów „Adam de Wierzchownia“, tajemnicza postać, która zgubi Baltazara Claes, zaszczepiwszy mu namiętność poszukiwania absolutu.
 Jest inne opowiadanie Balzaka, którego bohaterami są dwaj Polacy, również emigranci. To Fałszywa kochanka, i owa heroiczna przyjaźń, walcząca z miłością aż do zaparcia się siebie. Tadeusz Pac, zakochawszy się w żonie swego przyjaciela i dobroczyńcy, rozmyślnie gubi się w jej oczach, ukazuje się jej człowiekiem niegodnym, bez charakteru, aby oddalić miłość Klotyldy od siebie i wrócić ją przyjacielowi. Pierwowzorem Paca był Tadeusz Wyleżyński, krewniak pani Hańskiej, zakochany w niej beznadziejną i wierną miłością. Uderzające jest, że to opowiadanie, mające być, w owem cichem bohaterstwie, analizą specyficznie polskiego charakteru, znajdzie jakgdyby potwierdzenie w Przepióreczce Żeromskiego, opartej na podobnym motywie.