Strona:PL-Tadeusz Żeleński-Balzak.djvu/198

któremu na imię Balzac, po śmierci pisarza, skoro już człowiek zeszedł z oczu i nie drażnił swoją zbyt zaborczą indywidualnością. Taine (1857) już zestawia Balzaka z Szekspirem; zarazem sam, jako historyk, staje się przykładem, jak dalece balzakizm spojrzenia oddziałał na metody naukowe historji. A w powieści cała długa linja powieściopisarzy wyszła z żebra Balzaka; że tylko wymienię Flauberta (Pani Bovary), Barbeya d’Aurevilly, Goncourtów, Zolę, aż do Prousta i dalej. Nie mniejszy miał wpływ na teatr: dzieło jego przyczyniło się do wprowadzenia na scenę dramatów współczesnego życia, które dawniej mogło być tylko tematem komedji.
 Kult Balzaka we Francji wyraża się zarazem w drobiazgowym badaniu wszystkiego co tyczy jego dzieł i życia. Bardzo zamożny miłośnik literatury, Spoelberch de Lovenjoul, poświęcił całe swoje życie i wielkie środki materjalne na skupianie rozproszonej puścizny Balzaka, listów, rękopisów. Bo też po śmierci Balzaka zaszła scena, która wydaje się jakby sceną z jego powieści. Ledwie wielki pisarz wydał ostatnie tchnienie, wierzyciele rzucili się na jego dom, wypchnęli za drzwi wdowę, zaczęli plondrować mie-