Strona:PLMosso - Fizyczne wychowanie młodzieży.djvu/9

 Aby dać wyobrażenie o życiu domowem prałatów na dworze rzymskim, przytaczam kilka ustępów z dzieła Pawła Cortese, „De Cardinalatu“, drukowanego w r. 1510.
 W rozdziale „De reqimine Sanilatis“, mówiąc o rozmaitych sposobach zachowania zdrowia, rozprawia o ćwiczeniach cielesnych w duchu nawskróś fizyo1ogicznym i daje przy tej sposobności opisy tak dokładne, że mogłyby przynieść zaszczyt nawet lekarzowi.
 O grze w piłkę mówi:
 „Gra w piłkę napełnioną powietrzem, o ile można wnosić z podań naszych przodków, jest tą samą grą, którą wymyślił i według zasad pneumatyki urządził Nicolò d' Este, Grają ją u nas w sposób czworaki:
 Pierwszy col pugno (podbijając dłonią), przy drugim używa się rękawicy (cesto o bracciale), trzeci col tripade, w czwartym rodzaju piłkę podbija się nogą (colla spinta e ripulsa dei piedi), co się u Greków parpastum nazywało.
 „Ponieważ ten czwarty sposób w rzeczywistości obraża członki przez ciężar i siłę rzutu i ponieważ nie można się tej grze oddawać bez narażenia na szwank powagi patrycyuszowskiej, nie godzi się pod żadnym warunkiem wprowadzać jej w zwyczaj u kardynałów.
 „Natomiast trzeci rodzaj gry w piłkę a triangolo, która powinna być piłką florentyńską, dokładnie wypełnioną kłakami foluszowymi, znakomicie