Strona:PL Ściskała - Ostatni mnich w Orłowej.pdf/10

pomnik budowy gotyckiej z dumną, pretensyonalną robotą dwudziestego wieku.
 Sześćset lat upłynęło od założenia starodawnej świątnicy aż do wzniesienia sterczących dziś wieżyc; nic dziwnego, że matka sędziwa jakoś smutnie spogląda na dumne swe córy. Jakby ich już rozumieć nie mogła. I gdy ona zwrócona na wschód według dawnej tradycyi kościelnej spogląda w głąb ziem polskich, wieżyce zdają się więcej skłaniać na zachód, tam, skąd jęk maszyn dolatuje, stuk kilofów z ziemi się wydobywa, a strzeliste kominy snopami dymu pod chmury buchają.
 Tak na krawędzi dwóch rozmaitych światów stoi wzgórze orłowskie, a na niem nowa świątynia. Dwa światy podają sobie dłonie pod jej błyszczącym dachem, dwie cywilizacye niejako spotkały się oko w oko na tem dębami i lipami ocienionem wzgórzu.
 Orłowa i pierwotny kościół oraz dawny klasztor orłowski zawdzięcza swe powstanie Benedyktynom polskim z Tyńca. Prócz samej Orłowej należało do opactwa orłowskiego 22 wsi w okolicy. Tak było do czasów reformacyi. Wojna trzydziestoletnia zmieniła wszystko. Benedyktynów wymordowano a dobrami opackiemi podzieliła się okoliczna szlachta, sprzyjająca reformacyi.