Strona:PL Żeromski-Elegie i inne pisma literackie i społeczne.djvu/192

ustępie Pisma: «Wtedy Jezus zaprowadzony został na puszczę przez Ducha, aby był kuszony od dyabła» — mogła być użyta tylko forma bierna, gdyż tylko ona mogła w pełni wyrazić tajemniczy, niepojęty stan właśnie bierności przybranej, który szatan, jako czynna siła, usiłuje dla siebie pokonać. Podobnie trafne formy widać w Objawieniu św. Jana: «...jeśli kto nie był zapisany w księdze żywota, wrzucony był w jezioro ogniste...» «Sądzeni byli umarli stosownie do tego, co napisane było w księgach». «I widziałem trony, a tym, którzy usiedli na nich, dany był sąd». W Lilli Wenedzie: — «Lecz wy mnie puście do ojca mojego, który od dwóch dni jest morzony głodem...» W Anhellim:— «Posłani są na zaludnienie...» «On był przeznaczony na ofiarę...» W Księgach pielgrzymstwa: — «Pielgrzymie, stanowiłeś prawa i miałeś prawo do korony, a oto na cudzej ziemi wyjęty jesteś z pod opieki prawa...» — widać dobry przykład tej konieczności formy biernej, która uwydatnia i maluje głębię bierności w przeciwieństwie do czynnej siły, wyrażonej przez użycie czynnej formy w pierwszej części zdania. To samo w wersetach: — «Zaczęli się odpychać, obalili drabinę i pobici są z murów». «Kto odrzuca wezwanie wolności, odrzucony będzie od oblicza jej».
 W innem jeszcze miejscu swego artykułu p. «Sonet» wytyka mi wyrażenie: «Zorza poranna... dawała widzieć zgliszcza». «Dawać widzieć» jest według niego germanizmem, tłómaczeniem niemieckiego — lassen. Być może, iż jakieś w tym wypadku powinowactwo zachodzi, lecz «dać» i «dawać» ma tak wielkie zastosowanie w najrozmaitszych skojarzeniach pojęciowych, iż