stał przez konsula Manljusza na podstawie imperium consulare a nie w ramach patriae potestatis swego ojca, przysłowiowe zaś „Manliana imperia“ stanowią przykład niezłomnej surowości wodza nawet w stosunku do dzielnego i bohaterskiego syna, nie są natomiast przykładem szerokiego zakresu władzy ojcowskiej. Wobec podstawowego rozróżnienia między aktami wynikającemi z patria potestas oraz z imperium magistratus, nie można uważać, że relegacja zarządzona przez ojca w stosunku do syna mogła być źródłem podobnego aktu magistratury względem obywatela. Tu można mówić o analogji; nie zachodzi natomiast stosunek genetyczny.
Zwrócimy się przeto w innym kierunku, szukając właśnie owej genezy relegacji. Przedewszystkiem zaś zbadamy informację antykwarycznego charakteru, zachowaną u Festusa (s. v. Relegati, 348 L): „Relegati dicuntur proprie, quibus ignominiae aut poenae causa necesse est ab urbe Roma aliove quo loco abesse lege + senatuique + consulto aut edicto magistratus; ut etiam Aelius Gallus indicat“. Ewentualna[1] koruptela tekstu, którą ujęto w „krzyże“, może ulec
- ↑ Rękopis Festusa (codex F — Farnesianus) zachował lekcję senatuisque. Wydawcy, nie uciekając się zresztą do dokładniejszych uzasadnień (np. Lindsay — w Glossaria Latina, t. IV, Paryż, 1930), zmieniają tekst, a mianowicie K. O. Müller przyjmuje — senatuisve; R. Reitzenstein — senatuive, Lindsay (l. c.) — senatusve. Jak widać z powyższego, stan rękopisu nie wymaga zmiany — que na — ve. Wydawcy czynią to jednak celowo, choć — jak sądzę — niesłusznie. Stanowisko ich wynika z zestawienia z innemi świadectwami o źródłach prawa oraz z dokładnej analizy znaczenia — que oraz — ve. Sięgnijmy do przykładów, (podaję wg. A. C. Juret — Systeme de la syntaxe latine. Paryż 1926, str. 143, 146, 151): 1-o — Exercitum caesum fusumque. Vivimus vigemusque; jak widzimy, — que wskazuje na koordynację określeń lub łączność działań; 2-o — Quid faciendum fugiendumve; tu znów obserwujemy rozłączny charakter enklityki — ve; obie ewentualności — facere czy też fugere — są możliwe, ale w każdym poszczególnym wypadku jedna czynność wyklucza drugą. Dodajmy, że w formule senatus populusque Romanus enklityka — que dowodzi wspólnoty działania ludu i senatu.
Jeśli zatem wydawcy przyjęli — ve zamiast — que, uczynili to w mniemaniu, że Verrius Flaccus (w. I przed Chr.), autor dzieła leksykalnego de verborum significatu, z którego wyciąg sporządził Pompeius Festus
