dlenia, nie wyznaczył np. podobnej placówki na jakimś froncie, czy też wogóle na terenie militiae. Zważmy wszakże, iż edykt Gabinjusza wypada w okresie, kiedy konsul urzędujący w Rzymie nie posiadał imperium militiae, nie mógł przeto wyznaczyć placówki czy też jak mówimy — miejsca osiedlenia na terenie podlegającym imperium osób trzecich.
Natomiast — i tu zbliżamy się do rozważań, od których rozpoczęliśmy badanie naszego problematu — w epoce relegacji Owidjusza, kiedy dowództwo nad armją skupione będzie w ręku imperatora[1], a tereny prowincyj bądź formalnie pozostawione w ręku namiestników senackich, a faktycznie coraz bardziej uzależnione od Augusta[2], bądź zarówno formalnie, jak i faktycznie powierzone jego imperium prokonsularnemu, — w epoce tej relegacja nabiera form o wiele wyraźniejszych, aniżeli miała je w okresie np. konsulatu Gabinjusza.
W epoce cesarstwa wogóle, — a rządy Augusta stanowią tu jakby precedens — następuje jasne określenie zasięgu imperium w sensie dowództwa wojskowego i zwierzchnictwa nad terenami militiae. Niema w tej epoce mowy o tem, aby konsul, jako posiadacz imperium, dowodził wojskiem lub z własnej inicjatywy zarządzał dilectus — pobór. Potwierdza się również i w tej epoce podniesiona wyżej łączność między relegacją a władzą nad terenami prowincjonalnemi. Oświadcza bowiem wyraźnie Ulpianus (Dig. 48, 22, 14, 2 pr.) „Relegare possunt princeps et senatus et praefecti et praesides, nec tamen consules“[3]. Kwestję niezmiernie ciekawą stanowić będzie natomiast uzasadnienie prawne kompetencji władcy rzymskiego, a więc Augusta i Tyberjusza; następcy uważali już czyny obu wymienionych za precedensy dla własnego postępowania.
Przytem należy wyłączyć relegację osób pozostających pod władzą rodzinną — in manu — imperatorów, jak np. wysiedlenie Julji
- ↑ Por. Zmigryder-Konopka. Z. — Encyklopedia Wojskowa. T. IV. s. v. „Legjon“; T. III. s. v. „Imperator“.
- ↑ Por. Homo L. — Histoire Romaine T. III. (Serja Hist. Generale dir. par G. Glotz). Le Haut Empire. Str. 121—123. Ostatnio przybyły bogate dowody słuszności tej tezy w postaci t. zw. edyktów cyrenaickich Augusta, które wskazują na bezpośrednią ingerencję władcy imperium w sprawy prowincyj senackich. Obacz J. Gage., o. c., str. 288—289.
- ↑ Senat odgrywa tu rolę podobną do wskazanej w definicji Verriusa Flaccusa, którą przekazał Festus; cytowaliśmy ją powyżej. Rola ta podkreślona jest z racji formalnego utrzymania dawnego systemu rządów w szeregu prowincyj senackich. Szczegóły o uprawnieniach w zakresie relegacji, przypadających zarządcom prowincyj, podaje Ulpianus, Dig. 48, 22, 7.
