Strona:PL Żmigryder-Konopka - Kampański urząd t. zw. meddices.djvu/11

άν βασίλειον τή Λατίνη φωνή προσαγορευσάντων Σαυνιτών διά τό τούς άρχηγέτας αύτών κοινωνήσαι Ρωμαίοις τής πολιτείας καί έπί πολύ χρήσασθαι τή Λατίνη διαλέκτω, πάρεστι σκοπείν, όποτέρως έχει τάληθές.
 Pozostawiając na boku całą kwestję etymologji, którą tu cytuje Strabo (por. L. Pareti L’etimo di Regio Calcidese in Strabone e Felemento Sannitico nel Bruzzio. Rivista di Filologia XLII. 1914, p. 49 i n. n.), musimy zauważyć wyodrębnienie grupy άρχηγέται — patrycjatu w Rhegium. Według mnie ich grupa stanowi właśnie to, co nazywa się tuta, τωFτο w języku oskoumbryjskim, z tem jednak zastrzeżeniem, że nie jest koniecznem, a nawet jest to zupełnie rządkiem, aby różnica między tota, a resztą populus opierała się na przeciwieństwach etnicznych. Grupie tej przysługuje prawo obioru ze swego grona wodza, obdarzonego funkcją sakralną, polityczną, oraz dowództwem wojskowem. W wielu gminach będzie on najwyższym wodzem i dygnitarzem (p. wiadomości Liviusa o wodzach samnickich). Pod tym względem bardzo ciekawą może być próba zestawienia z inskrypcjami messapijskiemi.
 W szeregu opublikowanych przez Ribezzo napisów (Corpus Inscr. Mess.) spotykamy się z tytułem władcy — „Klohizis“ względnie „Klaohizis“ (według interpretacji Ribezzo Lingua degli antichi Messapii. Napoli 1907). Występuje również w napisach tych termin 1° ΤΑΩΤΑΣ ~ Theutae odpowiadający illiryjskiemu Teuta: tota; 2° „Klohizis θotoria“. Takie zestawienie czyni również H. Krahe, Eine gemeinsame oskisch-messapische Lauteigentümlichkeit. Glotta XIX. 1931, str. 291.
 Pierwsza forma wskazuje według mnie na grupę arystokratyczną w gminie: druga zaś wg. Ribezzo jest oznaczeniem władcy, który z tej grupy się wywodzi. O ile zatem interpretacja lingwistyczna napisów messapijskich podana przez Ribezzo jest słuszna, mielibyśmy na terenie gminy messapijskiej magistraturę identyczną do meddix tuticus, którego uważam za przedstawiciela najwyższej godności państwowej w gminach osko-sabelskich, wybieranego zasadniczo z grona patrycjatu''. Zgodnie z tem Livius objaśnia ten urząd słowami summus. Poniekąd świadczy o tem wzmianka Liviusa (XXYI, 6, 23) o ostatnim meddix tuticus — Seppiusie Loesiusie, człowieku niskiego pochodzenia, który „iis qui nati [wedle ed. Weissenborna] in spem honorum erant, honores detrectantibus,.... querendo desertam ac proditam a principibus Capuam summum magistratum ultimus omnium Campanorum cepit“. A więc Livius podkreśla wyjątkową sytuację, jaką wykorzystał Seppius Loesius. Sięgnąwszy po porównania znajdujemy je bez trudu w Rzymie. Początkowo obaj konsulowie musieli być patrycjuszami. Na mocy leges Liciniae Sextiae już tylko jedno stanowisko zostało zawarowane dla patrycjatu (cf. tota), drugie mogło, lecz nie musiało być objęte przez plebejusza. Pomijam tu kwestję kolegjalności urzędu, która na terenie Kampanji jest dość problematyczną.