Strona:PL Żmigryder-Konopka - Kampański urząd t. zw. meddices.djvu/13

pustrei iuklei in postera consecrationebr> 5. eehiianasum, emittendarum
aut sakrim at hostiam
fakiiad kasit faciat decet
meddikk. tuvtik. in meddicia tutica
Kapv. adpud Capuana quoad
10. fiiet. fiunt.
b....idat....vii
pag. medikid ? meddicio
tuvtik. daiv tutico
sacratir kasit sacretur decet
5. damsennias
pas fiet pustrei quae fiant in postera
iuklei vehiian consecratione emittendarum
medik. minive. in meddicio minore
kersnaiias *cenariae.
 Wśród niejasności, które dotąd stały przed uczonymi w interpretacji tego tekstu, niepoślednie miejsce zajmuje wyraz „pag“ (wiersz b2), którego odczytanie zdaje się mi ulegać wątpliwości, znaczenie jego jednak nie znalazło dotąd wytłumaczenia. Obok znajdujemy znany nam termin medikid tuvtik. Podobne słowa spotykamy na innej stronie napisu w kontekście (a 8—9), któryby brzmiał po polsku; „podczas sprawowania najwyższego urzędu w Capui, dopóki taki istniał“. Znany jest nam skądinąd przewrót w administracji kampańskiej, dokonany przez Rzymian w roku 211. Livius (XXVI, 16, 9—10) wyraźnie mówi o zniesieniu samodzielnej magistratury kapuańskiej: „urbi frequentandae multitudo incolarum libertinorumque et institorum opificumque retenta; ager omnis et tecta publica populi Romani facta. Ceterum habitari tantum tamquam urbem Capuam frequentarique placuit, corpus nullum civitatis nec senatum nec plebis concilium nec magistratus esse: sine consilio publico, sine imperio multitudinem, nullius rei inter se sociam, ad consensum inhabilem fore; praefectum a iura reddenda ab Roma quotannis missuros“.
 Otrzymujemy zatem, jak sądzę terminus post quem dla naszej inskrypcji. Szereg innych dowodów (C. I. L. X. 3772, 3783 cf. Mommsen adn. C. I. L. X. p. 367) wskazuje, że utworzono w Capui i okolicach jej nowy typ administracji opartej na pagus — na powiatach wiejskich. O tem samem, jak się wydaje, mówi również i nasza inskrypcja w słowach pag. medikid tuvtik = „podczas sprawowania urzędu meddixa tuticusa w pagus“. Aczkolwiek słowo pagus nie zostało potwierdzone przez inne inskrypcje oskie, to jednak wobec istnienia pagi na tamtejszym terytorjum użycie tego terminu wydaje się zupełnie prawdopodobnem.
 Powierzenie zaś administracji grupie arystokratycznej w pagus miało na celu przeciwstawienie tej grupy (touto, tuta, bo — pag. medikid tuvtik) plebsowi, — czynnikom demokratycznym, aby tą drogą łatwiej ująć rządy w swe ręce.