Strona:PL Żmigryder-Konopka - Kampański urząd t. zw. meddices.djvu/4

Prokosch No 31) do latyńskich dictator i praetor iuventutis. Najważniejszym węzłem dowodów Rosenberga i Kornemanna są obserwacje różnic między ustrojem etruskim i italskim, pomiędzy któremi miejsce pośrednie zajmować ma ustrój rzymski o charakterze heterogenicznym. W rezultacie jednak na istotę samego urzędu meddix tuticus nie zyskaliśmy — w świetle jednej lub drugiej hipotezy — nowego poglądu. Ostatnio ogłosił St. Weinstock pracę p. t. Zur oskischen Magistratur. Klio. T. XXIV. Zeszyt 2 r. 1931, str. 235 in.n., w której dowodzi, że pomiędzy stanowiskiem meddix tuticus i meddix żadna istotna różnica nie zachodziła. Zasadniczo urząd ten nie jest kolegjalny, lecz zbliżony do stanowiska jednoosobowego dyktatora. Rosenberg opierał swą tezę przedewszystkiem na wierszu Enniusa (Festus, p. 110 L. Vahl. XXIV 298. Ernout: Recueil de textes latins archaiques. 1916, p. 161): „Summus ibi capitur meddix, occiditur alter.“ Weinstock usiłuje przeprowadzić dowód, że alter w tym cytacie oznacza drugi równoważny, lecz — może — urząd innej gminy (?), gdyby bowiem summus miało tu charakter nadrzędności, brzmiałoby raczej „superior“. Wg. Weinstocka w poszczególnych gminach kampańskich występują jednoosobowe urzędy i właśnie użycie superlativus — summus — na takie stanowisko wskazuje; ma to być „najwyższy“ urzędnik w gminie (por. zwrot „Sąd Najwyższy“). Dawną hipotezą o tem, że meddix tuticus jest urzędem federacji kampańskich miast (cf. Beloch, Röm. Gesch. p. 387; Ital. Bund. p. 169), Weinstock obala na podstawie najnowszych znalezisk Maiuri’ego. W ich liczbie znajdują się inskrypcje zawierające adnotację m(eddix) t(uticus) wykopane w Bovianum Undecimanorum, które nie stało na czele federacji (cf. Bovianum vetus). Wreszcie przytacza parę innych danych faktycznych, o których mówić będę niżej. W dowodach Weinstocka nowym elementem są zestawienia ze świadectwami Liviusa (przeważnie z ksiąg VIII i IX) o imperatorach samnickich, którzy w zasadzie stanowią urząd jednoosobowy (cf. Liv. IX, 1, 2 Samnites eo anno imperatorem C. Pontium Herenii filium habuerunt). Meddix tuticus zatem — to najwyższy dygnitarz gminy, sprawujący równocześnie funkcje sakralne; on wznosi gmachy publiczne, on ma władzę dyscyplinarną, on wreszcie reprezentuje gminę nazewnątrz, a ponadto jest naczelnym wodzem w czasie wojny.
 Na tle szerokiego poglądu na całość ustroju miast italskich przystąpił do krytyki wszystkich wymienionych wyżej poglądów F. Leifer w swych fundamentalnych Studien zum antiken Ämterwesen. I. Zur Vorgeschichte des römischen Führeramts. Klio. Beiheft XXIII. No 7. Zeszyt X. r. 1931. W jego dowodach opartych na analizie inskrypcyj etruskich, albowiem urzędom etruskim poświęcona jest pierwsza część tego dzieła, nie znajdujemy jeszcze uwag pozytywnych o urzędzie meddix’a; autor starał się wykazać jedynie braki (p. 107—110) w dowodach Rosenberga, Kornemanna i Weinstocka. Wypowiedzieć się na temat jego własnych hipotez, podobnie, jak podejmować próbę zużytkowania hipotez Cortssen’a (Die etruskischen Standesund Beamtentitel durch die Inschriften beleuchtet. Kopenhaga r. 1925) do dowodów o ustroju gminy środkowo-italskiej wydaje mi się bodaj niemetodyczne, zwłaszcza wobec niepewności w ustalaniu znaczeń terminów etruskich.