Strona:PL A Dumas La San Felice.djvu/1302

i za was walczyła, a umierając w waszej obronie, nie będzie żądała innej nagrody, jak związku i przyjaźni z wami“.
 Mowa ta zakończyła się wśród okrzyków i oklasków, radości i łez tłumu. Widok ten był nowością dla kraju, wyrazy podobne były nieznane neapolitańczykom. Po raz to pierwszy pomiędzy nimi ogłaszano wielkie prawo braterstwa ludów, najwyższą dążność serca, ostatnie słowo cywilizacji!
 Dzień ten 24 stycznia 1799 r. był dniem tak uroczystym dla neapolitańczyków, jak dla Francuzów dzień 14 Lipca. Republikanie ściskali się spotykając na ulicach i z wdzięcznością wznosili oczy ku niebu. Po raz pierwszy ciało i dusza uczuły się wolnemi w Neapolu. Rewolucja w 1647 roku była rewolucją ludu czysto materjalną i bezustannie groźną. Rewolucja 1799 r. była rewolucją mieszczaństwa i szlachty, to jest wyrozumowaną i miłosierną. Rewolucja Masaniella była pożądaniem odzyskania narodowości ludu zawojowanego, od ludu zwycięzkiego. Rewolucja Championneta była domaganiem się wolności ludu uciśnionego, od swego ciemięzcy. Była więc ogromna różnica, a nadewszystko wielki postęp między dwiema rewolucjami.
 I wtedy nastąpiła rzecz rozrzewniająca:
 Mówiliśmy już o trzech pierwszych męczennikach wolności włoskiej; o Vitaglano, Galianim i Emanuelu de Deo. Ten ostatni nie przyjął ułaskawienia ofiarowanego mu, jeżeliby zechciał zdradzić swych wspólników.
 Były to dzieci: we trzech mieli sześćdziesiąt