Strona:PL Adam Mickiewicz - Pan Tadeusz.djvu/039

Ta strona została skorygowana.
GOSPODARSTWO.

TREŚĆ.
Powrót panicza. — Spotkanie się pierwsze w pokoiku, drugie u stołu. — Ważna Sędziego nauka o grzeczności. — Podkomorzego uwagi polityczne nad modami. — Początek sporu o Kusego i Sokoła. — Żale Wojskiego. — Ostatni Woźny Trybunału. — Rzut oka na ówczesny stan polityczny Litwy i Europy.


Litwo, Ojczyzno moja![1] ty jesteś jak zdrowie;
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.

       5 Panno święta, co Jasnej bronisz Częstochowy
I w Ostrej świecisz Bramie![2] Ty, co gród zamkowy
Nowogrodzki ochraniasz z jego wiernym ludem!

  1. Litwo, Ojczyzno moja! — Poeta ma tu na myśli nietylko etnograficzną Litwę, ale wogóle całe państwo, Wielkie Księstwo Litewskie, obejmujące między innemi ziemiami, także ziemię nowogródzką, która wydała Poetę. Litwa, związana z Polską, czyli Koroną, unją lubelską od r. 1569, tworzyła odtąd jedność polityczną o wspólnej historycznej doli i niedoli. Separatyzmu jeszcze za czasów Mickiewicza nie znano u nas, a krótko przed „Panem Tadeuszem“ napisał Mickiewicz w „Księgach narodu i pielgrzymstwa polskiego“: „Litwin i Mazur bracia są: czyż kłócą się bracia o to, iż jednemu na imię Władysław, a drugiemu Witowt? nazwisko ich jedne jest — nazwisko Polaków“.
  2. ✽Wszyscy w Polszce wiedzą o cudownym obrazie N. P. na Jasnej Górze w Częstochowie. W Litwie, słyną cudami obrazy N. P. Ostrobramskiej w Wilnie, Zamkowe w Nowogródku, tudzież Żyrowickiej   Boruńskiej.✽
    Poeta zwraca się z gorącą odezwą do Matki Boskiej, którą uwielbił już w zaraniu swej twórczości w „Hymnie na dzień