Strona:PL Adam Próchnik - Ignacy Daszyński życie praca walka.pdf/52

zrobić wrogami Polaków?… My Polacy mamy najważniejszy interes w tem, ażeby uzyskać sprzymierzeńca przeciw Rosji, abyśmy mieli brata i przyjaciela we Wschodniej Galicji, a nie wroga“. Mowa ta ukazała się również jako broszura. W szeregu artykułów zwalczał też tendencje filorosyjskie i panslawistyczne. Niemniej zwalczał zakusy germanizacyjne. W r. 1908 wygłosił szereg odczytów przeciw hakatystycznej polityce uwłaszczeniowej. Prowadził też żywą akcję przeciw polityce germanizacyjnej na Śląsku Cieszyńskim, urządzając szereg wieców i wygłaszając w tej sprawie mowę parlamentarną w czerwcu 1908 r.
 Zwycięstwo hasła reformy wyborczej zachęciło do wszczęcia nowej walki o powszechne prawo głosowania do sejmu galicyjskiego. W czerwcu 1908 r. odbył się w Krakowie XI Kongres P. P. S. D., który wysunął to hasło. Jesienią, gdy zebrał się sejm, partja urządziła w tej sprawie we Lwowie wielką manifestację przed sejmem, Daszyński na czele delegacji zaniósł do sejmu żądania. Potem jednak policja rzuciła się na tłum, raniąc i tratując. Kampanja o reformę wyborczą do sejmu galicyjskiego nie dała do końca rezultatu pozytywnego.
 Na rok 1909 przypada kilka wystąpień Daszyńskiego. Dnia 17 marca przemawiał w parlamencie przeciw aneksji Bośni i Hercegowiny. Przewidywał jednak możliwość wojny z Rosją. „Wówczas możnaby powiedzieć, mówił, że doszłoby nietylko do wojny austrjacko — rosyjskiej, lecz do powszechnej wojny europejskiej. Poruszając ten temat nie chcę bynajmniej odgrywać roli proroka, ale mam prawo panom powiedzieć, że w danym momencie o wojnie i pokoju, o szczęściu i niedoli ludów, o ich przyszłości rozstrzygać będą jeszcze inne czynniki oprócz cesarzy i królów, oprócz dyplomatów i ministrów i oprócz parlamentów“.
 W innej z swych mów z tego czasu zaatakował ostro czeskiego polityka Kramarza. Przeciwstawił jego moskalofilstwu solidarność z rewolucją przeciw carowi. „Ta solidarność z ludem, który walczy o prawa ludzkie, to współczucie z walczącymi, którzy ofiarowują swoje życie na szubienicy, jest czemś o wiele piękniejszem i szlachetniejszem dla nas, aniżeli uczucia solidarności rasowej, wygłaszane tu przez d-ra Kramarza“. W innej mowie zarzucił mu znów krzywdę polskich dzieci na Śląsku Cieszyńskim. Na terenie parlamentarnym Daszyński