Strona:PL Adam Próchnik - Ignacy Daszyński życie praca walka.pdf/74

 W lipcu 1921 r. uczestniczył Daszyński w XVIII kongresie P. P. S. w Łodzi. Wyjaśnia kongresowi swą rolę w rządzie Witos-Daszyński, a następnie przemawia w sprawie zbliżającej się akcji wyborczej. Wybory te nastąpiły jednak dopiero w roku 1922. Dnia 5 listopada wybrano nowy Sejm. P. P. S. otrzymała 906 tysięcy głosów i zdobyła 41 mandatów, co oznaczało pewne, choć nieznaczne wzmocnienie. Daszyński kandydował z listy państwowej i z okręgu Kraków, Chrzanów, Olkusz, Miechów, Uzyskał i tu i tu mandat i zatrzymał mandat okręgowy. Lista okręgowa otrzymała 52.874 głosów i 3 mandaty.
 Dnia 9 grudnia 1922 r. zebrało się Zgromadzenie Narodowe dla dokonania wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej. P. P. S. wysunęła kandydaturę Daszyńskiego, jako kandydaturę demonstracyjną. Skupiła ona 49 głosów.
 Wybór Narutowicza na Prezydenta wywołał znane zajścia. W dniu zaprzysiężenia bojówki narodowo-demokratyczne zatarasowały drogę do Sejmu. Doszło do tragicznych scen. Daszyński szedł na posiedzenie wraz z sędziwym senatorem Limanowskim. Na placu Trzech Krzyży zostali obaj brutalnie zaatakowani przez bojówki. Musieli schronić się do jednej z bram i wytrzymać oblężenie. Z Sejmu przybiegło kilku posłów na pomoc, ale zostali dotkliwie pobici. Tymczasem przybywać zaczęły gromady robotników, wzburzonych wieścią o uwięzieniu w bramie zasłużonych działaczy socjalistycznych. Doszło do krwawych walk, padł jeden z robotników, kilkunastu robotników i studentów zostało rannych. Daszyński i Limanowski zostali uwolnieni od oblężenia i udali się do Sejmu.
 Zajścia te, a zwłaszcza to co w kilka dni potem nastąpiło, tragiczna śmierć Prezydenta i objawy zdziczenia moralnego, które w związku z tem w części społeczeństwa wystąpiły, wywarły głęboki wpływ na umysł Daszyńskiego. Ujrzał w tem w pierwszym rzędzie objawy zastraszającej ciemnoty mas, która otwiera drogę najdzikszej demagogji. Jako człowiek czynu wyciągnął z tego natychmiast wniosek: trzeba przystąpić do najenergiczniejszej pracy nad wychowaniem mas, trzeba ciemnocie ludu, wydać najbardziej zdecydowaną walkę. Myśl tę postanowił przyoblec natychmiast w formę organizacyjną. Dnia 21 grudnia 1922 r. zgłosił na Radzie Naczelnej P. P. S. wniosek założenia Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. Nawiązu-