Minęło lat 50 od chwili, kiedy Kraszewski w »Kuryerze Wileńskim«, tym znanym organie Litwy, drukował pierwszą swą pracę literacką. Po tym występie, który miał miejsce w lipcu 1829 r., zaczęły ukazywać się nowe dzieła, uwydatniając coraz bardziej zdolności autora, ukrytego pod przybranem nazwiskiem Kleofasa Pasternaka. W owym czasie nastały ciężkie chwile dla literatury krajowej. Po smutnej pamięci wypadkach 1830 roku inteligencya narodu rozproszyła się po różnych stronach świata, uniwersytet warszawski upadł, wileński z kolei został zamknięty, dwa poważne ogniska duchowego życia Warszawa i Wilno zamierały, a w częściach kraju, dotkniętych wypadkami, zapanowała ponura cisza, przerywana zaledwie kiedy niekiedy głosami geniuszów poetyckich, które w oddali krzesały iskry narodowego talentu.
Na miejscu pod posępnem niebem, ogół więcej wykształcony szuka strawy w zagranicznej literaturze, lgnie do ponętnej, a od dawna zagnieżdżającej się francuszczyzny, romans francuski wytrąca do reszty książkę polską z rąk czytającej publiczności.
Dla odwrócenia tego fatalnego kierunku, trzeba było wyrobić w literaturze własnej to, czego jej brakowało, trzeba było dostarczyć ogółowi tego, bez czego wobec postępów,
