Strona:PL Adolf Suligowski - Z Ciężkich Lat.djvu/121

 Rządem, który pierwszy zwrócił baczniejszą uwagę na sprawę tę i przystąpił energicznie do załatwienia jej, był niemiecki. Uporządkowanie stosunków taryfowych stanowiło jedną z poważniejszych trosk ks. Bismarka. Po kilkuletnich usiłowaniach i licznych komisyach i naradach, udało się rządowi niemieckiemu zjednać zgodę wszystkich kolei żelaznych na przyjęcie jednolitego szematu taryfowego, przy zachowaniu jednak różnych stawek taryfowych i specyalnych taryf na przewóz niektórych przedmiotów na pewnych drogach. Osiągnąwszy formalne ujednostajnienie taryf, rząd niemiecki zapragnął również drogą porozumienia dojść do jedności materyalnej, gdy jednak napotkał na wielki opór, zmienił taktykę i postanowił przedewszystkiem skupić drogi żelazne na rzecz skarbu. Jakoż wykup większości dróg został wkrótce dokonany, poczem rząd na własnych już kolejach zaprowadził jednakie taryfy. Jakkolwiek różne przyczyny składały się na wykup kolei, kwestya ustalenia taryf odegrała tu w każdym razie poważną rolę.
 Za przykładem Niemiec idzie Austrya, gdzie rząd wykupuje stopniowo koleje i zaprowadza na nich swoje taryfy skarbowe. Z innych państw europejskich, rządy włoski i francuski ograniczyły się do półśrodków w kierunku jawności i kontroli taryf, tak, że do uporządkowania sprawy bardzo tam jeszcze daleko.
 W opłakanem położeniu znajdowała się sprawa taryfowa w Wielkiej Brytanii i w Stanach Zjednoczonych północnej Ameryki. Przy wielkiej ilości dróg ujemne strony taryf prywatnych oraz metoda ulg i dyferencyj ujawniły się tam silniej, niż gdziekolwiekindziej. Rozporządzenia rządowe, wydawane w celu uporządkowania sprawy, zachowując w swej mocy koncesye i jura acquisita kolei żelaznych i dotykając zewnętrznej tylko strony kwestyi, nie dawały należytych rezultatów. Pierwszym, bardziej stanowczym krokiem, były dwa nowe prawa, ogłoszone prawie równocześnie, a mianowicie w Stanach Zjednoczonych prawo z dnia 4 marca 1887 roku,