Strona:PL Adolf Suligowski - Z Ciężkich Lat.djvu/154

niema ani jednej biblioteki miejskiej i ani jednego (za wyjątkiem m. Kalisza) teatru miejskiego; ani jedno miasto nie wzniosło z własnych funduszów gmachu dla szkół początkowych, zakładu dla starców, lub biednych dzieci; nigdzie nie masz łaźni i kąpieli miejskich. Zarządy miejskie poprzestają na asygnowaniu w niektórych wypadkach niewielkich zasiłków pieniężnych dla tych lub innych instytucyi, nie troszcząc się bynajmniej o ich los i rozwój. Właściwie nawet wspomniane zasiłki wykraczają poza granice kompetencyi magistratów i bywają udzielane na skutek uporczywych wymagań życiowych, rzec można — bezprawnie.
 Wogóle, pozostając na gruncie faktów, należy stwierdzić, że w kierunku podtrzymania i rozwoju moralnego i materyalnego dobrobytu ludności miejskiej z funduszów kas miejskich, nie widać śladów jakiejkolwiek działalności. Porównywając dalej rozchody miast Królestwa Polskiego z rozchodami innych miast Cesarstwa, które od dość już dawnego czasu posiadają samorząd, a tembardziej porównywając ich rozchody z gospodarką finansową innych miast Europy — widzimy, że wspomniane braki występują tem silniej i przedstawiają się jeszcze jaśniej i wyraziściej. Stosownie do ogłaszanych przez rząd obrotów miejskich kasowych, a mianowicie stosownie do sprawozdania za r. 1897 w miastach polskich na nauczanie początkowe i dobroczynność wydaje się stosunkowo daleko mniej, niż w stołecznych i innych miastach rosyjskich.
 I tak np. w Petersburgu przy dochodzie 12.803.644 rb. wydano na te cele sumę 3.380.009 rubli; w Moskwie z 14.663.363 rb. — sumę 2.780.240 rubli, a w Warszawie z 6.591.852 rb. — wszystkiego tylko 310.829 rb.; tak samo: w Rydze z 3.118.829 rb. — sumę 758.901 rb.; w Odessie z 4.387.139 rb. — sumę 1.151.822 rubli; w Saratowie z 1.500.658 rb. — sumę 189.017 rb., a w Łodzi z 846.991 rb. — wszystkiego zaledwie sumę 26.528 rubli; w Częstochowie z 82.581 rb. — sumę 8.837 rb. i w Zgierzu z 25.222 rb. —